شعر كردي ...

[behnam5555]

لەسەردەمی نالیدا، شیعر نووسین بە کوردی شێوەزاری سۆرانی وەک عەیبەیەک وابوە، نالیش یەکەم کەس بووە کە زمانی کوردی شێوەزاری سۆرانی شیعر بنووسێت، بۆیە کاتێک کە خەڵکان و رۆشنبیران و شاعیرانی ئەو سەردەمە شیعرەکانی نالی دەبینن، دەست دەکەن بە تانە لێدان لەنالی و لەشیعرەکانی، نالیش بەم شێوەیە وەڵامییان ئەداتەوە.

تەبعی شەکەرباری من، کوردی ئەگەر ئینشا دەکـــــــا،
ئیمتیحانی خۆیە مەقـــسودی، لە(عمدا) وا دەکــــــا

یا لەمـــــەیــدانـی فــەســاحــەتدا بە میسلی شەھسەوار
بێ تەئــەمـــــمول بـــەو ھەمـــو نەوعـــە زوبــــــانی رادەکا

کــــەس بە ئەلـــــفازم نــــەڵــــێ خۆ کردییە خۆ کوردییە
ھەر کەسێ نادان نەبێ خۆی تالیبـی مــــەعنــا دەکــــا

بــــێتە حوجرەم، پارچە پارچەی موسوەدەم بکــڕێ بەڕۆح،
ھـــــــەرکەسێ کوتاڵ و پارچەی بێ بەدڵ سەودا دەکــــا

شــــــــیعری خەڵقی کەی دەگاتە شیعری من بۆ نازکـی؟!
کەی لە دیـــــققەتدا پەتــــــــک دەعوا لەگەڵ ھەودا دەکـا ؟!

[behnam5555]

صــوبـح پـێ نـاکـەنـێ تا بـێ نـەوایـێ شــەو بـە دڵ نـەگـری
گــوڵـێ ناپـشـکـوێ تا بـولبـولی صـوبـحـێ بە کــوڵ نەگــری

بـەری نـابـێ درەخـتـی باغـــی عـالـەم تا هەمـوو وەک یەک
بە یەک سۆز و بە یەک شۆر و بەیەک دەم چڵ بەچڵ نەگری

"حەمدی"

[behnam5555]

لەو ڕۆژەوە من دوورم لە ئێوە
هەر خۆم ئەزانم دڵ چەند پەشێوە
هەر خۆم ئەزانم کام بڵێسەی خەم
لە دەروونەوە بەربۆتە جەستەم
هەر خۆم ئەزانم داخی دڵی خۆم
توخوا هەر باخۆم بۆ خۆم خەم بخۆم
هەر خۆم ئەزانم چەند بەسەرسامی
گرتومە ملی رێی بێ ئارامی
دەست لەناو دەستی دڵەی ڕەنجەڕۆم
بەڕێی دڕکاوی مەینەتا ئەڕۆم

کاکه‌ی فه‌لاح

[behnam5555]

بەغەمزەی چاوی مەخموری سیاهی مەستی مەی کردم
بەماچی لێوی موستەغنی لەئەنواعی مەزەی کردم

ترازا بەندی سوخمەی ئاڵی گوڵناری بە ئا هی من
کەچی دەستی لەسەر دانا لە سەیری باغی بەی کردم

بە هەوری پەرچەم و زوڵفی ڕوخ و ئەبرۆی کە داپۆشی
لە شەوقی ڕوئیە تی بەدر و هیلالی یەك شەوەی کردم

ئەگەر چی کوشتمی خۆ قابیض و لئەرواحی موژگانی
بە قانونی مەسیحایی بە خەندەی لێوی حەی کردم

بە عینوانی حەیا طوغرا میسالی زولفەکەی پوشی
له کەسپی شێوە خطط و طوررەیی شاهانە کەی کردم

گوناهی من نه بوو زاهید که مەیلم دا بە بتخانە
هه موو تاوانی دڵ بوو عاشقی تەرسا پەچەی کردم

کەناری ئاو کەنارم بوو قەدی سەروی چنارم بوو
لە سەر چی بوو بە ئاڵۆزی لە سەیری نار و بەی کردم

شکاتی زەخمی دڵ (ناری) لە طاهیر بەگ تەمەننا کە
بڵێ ئەمڕۆ گوڵ ئە ندانێ بە تیرێ جەرگی پەی کردم !!!

"ناری"

[behnam5555]

مه‌یخانه‌ په‌رست نه‌بوم و تووشت کـــردم
بـه‌و پیریه‌ به‌ره‌و پیــری ئـــه‌وینـــت بـــردم

ڕوبــــیــنی که‌ ڵـــــێڵاوه‌ تـــکا تۆبه‌ شـــکـا
دیـنـــداری که‌ ڕه‌نــــگی ڕیـــابوو شــــــردم

خیام

[behnam5555]

مادام که‌ به‌ شمشێری برۆت له‌ت له‌ته‌ جه‌رگم
لازم نییه‌ ئه‌و خه‌نجه‌ره‌، کردووته‌ به ‌به‌ردا

دوو دیده‌یی مه‌خمووری نیگارم به‌ شه‌باهه‌ت
وه‌ک ئاهوو وه‌هایه‌، که‌ له‌خه‌و بێ له‌سه‌حه‌ردا

ده‌ستێ که‌ به‌ داوێنی ئه‌تۆ، ده‌ستێ به‌ دڵ بم
چی بکه‌م، که‌ نییه‌ ده‌ستێ، بکه‌م خاکێ به‌سه‌ردا

ئه حمه د موختارجاف

[behnam5555]

"یادگاری شیرن"

چاوه‌که‌م! چاوی ڕه‌شی تۆ ئافه‌تی گیانی منه‌
گیانه‌که‌م! برژانگی تیژت نووکه‌ ڕمبی دوژمنه‌
شیری ده‌ستی شێری ئاڵایه‌ برۆ ڕاکشاوه‌که‌ت
جه‌رگی لاوێکی هه‌ژاری کوردی ورد پێ بنجنه‌

دیده‌که‌ی به‌خوماری تۆ، تورکانه‌ به‌دمه‌ستی ده‌کا
بۆیه‌ مه‌یلی وا به‌ کێشه‌ و فیتنه‌ و خوێن ڕشتنه‌
به‌ژنه‌که‌ت سێداره‌یه‌، که‌زیه‌ت ته‌نافه،‌ زووبه‌ ده‌ی!
بیخه‌ ئه‌ستۆی من که‌ کوردم، کورد به‌شی خنکاندنه‌

زامی جه‌رگی من به‌ فه‌رمووده‌ی گراوی سواری کورد
مه‌لهه‌می هه‌ر ژه‌نگی گواره‌ وئاره‌قی به‌رگه‌ردنه‌
ئاره‌زوومه‌ هیچ نه‌بێ جارێکی ماچ که‌م زاری تۆ
ئاره‌زووی من چووکه‌، ئه‌مما تا بفه‌مووی شیرنه‌

دڵ به‌ گرمه‌ی تۆپی گه‌وره‌ی دوژمنیش ڕانه‌چڵه‌کێ
داده‌خورپێ ئه‌م دڵه‌ ئه‌مما به‌ خرمه‌ی بازنه‌
خه‌ڵکی دنیا ڕازی دڵداری به‌ بێته‌ل پێک ده‌ڵێن
ڕاسپارده‌ی لاو و کیژی کورده‌ ئێستاکه‌ش شنه‌

ڕۆژی به‌ختی هه‌ر له‌ژێر هه‌ورێکی ڕه‌ش دا لاوی کورد
تاکوو ڕوخساری کچی شاری له‌ پێش چاوان ونه‌
نایه‌ڵێ گۆشه‌ی برۆکه‌ت ده‌رکه‌وێ چارشێوه‌که‌ت
ئه‌ی له‌ ده‌س ئه‌و چڵکه‌ هه‌وره‌ مانیعی مانگ گرتنه‌

چۆن ده‌بێ سه‌ربه‌ست، گه‌لی ژێرده‌ست، که‌ کچ دابه‌سته‌ بێ؟!
به‌س نه‌بێ ئه‌و کۆیله‌تی و ئه‌و کچ له‌ ژوور دابه‌ستنه!‌
ده‌رکی داخستوه‌ له‌ تۆ بابت که‌چی ده‌رکی نیه‌
ده‌رکه‌ داخستن له‌ تۆ ، ده‌رکی هومێد داخستنه‌

داڕزینه‌، مردنه‌، ئاخر هه‌تا که‌ی پێت بڵێن
نابێ بێته‌ده‌ر له‌ ماڵێ، مافی ژیانی کوا؟ ژنه‌
لاده‌ چارشێوی ڕه‌شت با ده‌رکه‌وێ کوڵمه‌ی گه‌شت
چون له‌ قه‌رنی بیسته‌ما زۆر عه‌یبه‌ ئه‌و ڕووگرتنه‌

کیژی خه‌ڵکی بۆمی ئاتۆمی دروست کرد و ئه‌تۆش
هه‌ر ده‌زانی ناوی(ئه‌ستێوڵک) و (ده‌رخۆنه‌) و (پنه‌)
فێری زانست و هونه‌ر بوو ئه‌و له‌ سایه‌ی خوێندنی
تۆش ته‌شیمان بۆ ده‌ڕێسی یادگاری شیرنه‌

ئه‌و به‌ ئاسمانا فڕی، دنیا گه‌ڕا، چوه‌ بن به‌حر
ده‌ک نه‌مێنم کاری ئێوه‌ش هه‌ر له‌ ژوور دانیشتنه‌
کوڕ به‌زێنه‌ ئه‌و له‌ عیلم و ئه‌و له‌ کار و سه‌نعه‌تا
گۆره‌ویشه‌ سه‌نعه‌تی تۆ، پێت خه‌نی بووم بیچنه‌!!

ئه‌و په‌چه‌ و ڕووبه‌ند و چارشێوه‌ی نه‌دیوه‌ نه‌نکی تۆ
ئه‌و شڕ و شاڵاته‌ دیاری دوژمنی دڵ چڵکنه‌
کیژی شێخ و کیژی حاجی و کیژی ئاغا ڕه‌نجه‌ڕۆن
کیژی ئازاده‌ ئه‌وی ژینی به‌ نووکی گاسنه‌

شه‌نگه‌بێری یار و ده‌سباری کوڕی کۆچه‌ر نه‌بێ
چۆن ده‌گاته‌ جێ هه‌وار و هۆبه‌ ئه‌و بارگه‌ و بنه‌؟
قه‌ڵشی ده‌ست و کوڵمی سووتاوی کچی لادێ نه‌بێ
چۆن ده‌گاته‌ ده‌ستی ده‌سبڕ ئه‌و هه‌موو تا تووتنه‌؟

نیسک و نۆک و ماشی ناو عه‌مباری ئاغای مفته‌خۆر
پاک له‌ سایه‌ی ده‌سکه‌نه‌ی(زین) و (مرۆت) و (سوێسنه‌)
شۆڕه‌ژن بنکۆڵ نه‌کا بڕکه‌ی به‌ قرچه‌ی نیوه‌ڕۆ
چۆن له‌ کاڵه‌ک تێر ده‌بێ ئه‌و زگ زله‌ بێستان ڕنه‌؟

کوا مه‌تاعی کورده‌واریمان ده‌چوو بۆ هه‌نده‌ران؟
گه‌ر به‌ سه‌ربه‌ستی نه‌ژیابا ئه‌و کچه‌ مازووچنه‌
بێر و هاوێری له‌ گه‌ڵ کاکی نه‌کردبا بن پشک
چۆن ده‌مانبوو ئه‌و هه‌موو گۆشت و په‌نیر و به‌رگنه‌ ؟

ده‌ست و که‌رکیتی کچی نازداری هه‌وشاری نه‌با
چۆن ده‌ڕازاوه‌ به‌ قاڵی شار و بازاڕی سنه‌ ؟ قالی = فه‌رش، مافوره‌
با هه‌زار(زێ) و (گاده‌ر) و (لاوێنی) ڕوونیشمان هه‌بێ
تاکوو ژن ئازاد نه‌بێ، سه‌رچاوه‌که‌ی ژین لیخنه‌

کۆیله‌تی باوی نه‌ماوه‌، کیژی کوردی خۆشه‌ویست!
ڕاپه‌ڕه‌، هه‌سته‌ له‌خه‌و، ئاخر چ وه‌ختی خه‌وتنه‌ ؟
ده‌رکه‌ بشکێنه‌، په‌چه‌ بدڕێنه‌، ڕاکه‌ مه‌دره‌سه‌
چاری ده‌ردی کورده‌واری خوێندنه‌، هه‌ر خوێندنه‌

دایکی زانایه‌ کوڕی ئازا ده‌نێرێته‌ خه‌بات
من گوتم تۆش تێبگه‌(ناگاته‌ ده‌ریایه‌ زنه‌)
گواره‌که‌ی زێڕت به‌کار نایه‌، له‌ گوێ بگره‌ قسه‌م
لایقی گوێی تۆ عه‌زیزم شیعری ساده‌ی (هێمنە)

هێمن

[behnam5555]

تابەكەی قوربان بناڵم من بە ئێش و دەردەوە
دەس بە ئەژنۆ، قوڕ بەسەر، دایم بە ئاهی سەردەوە
ڕۆژی ئەوەڵ بوو كەزانیم من ئەبێ دێوانەبم
عاشقی تۆ نەوعی مەجنون وا بەكێو و هەردەوە
مەرحەمەت كە زوو بڕۆ قاسد بڵێ دەردی دڵم
نازی پاپوچت ئەكێشم من بە تۆز و گەردەوە
هەروەكو قەوس و قەزەح با دەس لە گەردن دانیشین
تۆ بە سوخمەی ئاڵ و سەوز و من بەڕەنگی زەردەوە

تاهیر به‌گی جاف

[behnam5555]

جاده‌ چۆڵ و سێبه‌ر بوو، کات به‌یانی
ئه‌ڕۆیشتم خه‌یاڵاوی ئه‌مڕوانی
بۆ سه‌وزایی ده‌ور و پشتم،بۆ ئاسمان
بۆ شاخی به‌رز،خانووی تازه‌ دنیای جوان
ئه‌ڕۆیشتم به‌ ئه‌سپایی کش و مات
لاشه‌ سست و دڵ که‌یلی تاسه‌ و ئاوات
له‌ پڕ، نازانم چۆن سه‌رم هه‌ڵبڕی
به‌رامبه‌رم به‌ژنێک ده‌رکه‌وت،وه‌ک په‌ری
له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی له‌ عه‌باوه‌ ئاڵا بوو
له‌ دیمه‌نی، شیرینی ئاشکرا بوو

ئه‌ڕۆیم و دزه‌ی نیگام جار جارێک
له‌ ژێر عه‌بای ڕه‌شا ئه‌یدی نازدارێک
به‌ ڕه‌وتی که‌و، له‌نجه‌ی تاوس و قومری
گورج گورج،جوان جوان، ئه‌هات و جاده‌ی ئه‌بڕی
مابوی بگاته‌ ئاستم جه‌ند هه‌نگاوێ
درزێ که‌وته‌ په‌چه‌ و دیم نیگای چاوێ

ده‌ست و په‌نجه‌ و مه‌چه‌کێک و نیگایه‌ک
چی بنوسم خوایه‌ هێزی ئینشایه‌ک
قۆڵ و مه‌چه‌ک ساف و سپی وه‌ک شوشه‌
سه‌رپه‌نجه‌كان یاقووتێك بوون به‌ ورشه‌
بێینه‌ سه‌ر چاو : چاوێك ، بڵێم چ چاوێك ؟
كانیی سیحر ، ده‌ریای عیشوه‌ ، گێژداوێك
،كه‌وا كه‌وته‌ به‌ر شه‌پۆلی هه‌ستی من
،له‌و ڕۆژه‌وه‌ هه‌ر نوقم ئه‌بێ به‌ره‌و بن !!!

"گۆران"

[behnam5555]

ئه‌ی جه‌ننه‌تی عه‌یشی ئه‌به‌دم ڕێ گوزه‌ری تۆ
نووری نه‌زه‌رم، تاجی سه‌رم خاکی ده‌ری تۆ

به‌و قامه‌ته‌ خاڵ و خه‌تی ڕووی رۆ که‌ ده‌بینم
هه‌ر گوڵشه‌نی فیرده‌وسه‌ به‌ نه‌خلی شه‌جه‌ری تۆ

سه‌روی سه‌هی، قوربان! ئه‌ه‌گر ئازاده‌ ئه‌دی بۆچ
بادام و گوڵ و سونبول و نه‌سرینه‌ به‌ری تۆ؟

ده‌دره‌وشێ له‌ نێو زولفی ڕه‌شت ئاره‌قی گه‌رده‌ن
خۆ هه‌ر شه‌وه‌ په‌یدا بوو ستاره‌ی سه‌حه‌ری تۆ؟

نازانم ئه‌تۆ بۆچی به‌ له‌ب و قامه‌تی شیرین؟
غونچه‌ی شه‌جه‌ری، یا نه‌ گوڵی نه‌یشه‌که‌ری تۆ ؟

ئه‌و چاوه‌ که‌وا مه‌سته‌ به‌ حوسنی ڕوخی زیبا
داخۆ چ بکا فیتنه‌ی ده‌وری قه‌مه‌ری تۆ؟

توخودا ده‌مه‌که‌ت ده‌رخه‌ له‌ نێو توڕڕه‌ بزانم
تامی چییه‌ ئه‌و حوققه‌یی شیر و شه‌که‌ری تۆ

خۆ سه‌یدی حه‌ڕه‌م قه‌تڵی حه‌رامه‌!!! ئه‌دی زولفت
کافر که‌ نه‌بوو بۆچی منی کوشت له‌ ده‌ری تۆ؟

ئه‌و ڕۆژه‌ به‌ زونناره‌وه‌ من چوومه‌ خه‌رابات
زولفت منی کێشا به‌ ئیشاره‌ی نه‌زه‌ری تۆ

بۆ من که‌ نه‌بێ وه‌عده‌یی دیداری جه‌ماڵت
چ بکه‌م له‌ به‌هه‌شت و نه‌زه‌ری حوور و په‌ری تۆ؟

قه‌ت گوڵ به‌ ڕوخی تۆ نه‌بووه‌، سه‌رو به‌ باڵات
سه‌روێکه‌ ڕه‌وان به‌خشه‌ گوڵی سیمبه‌ری تۆ

بۆ قیبله‌یی لای ڕووته‌ هه‌موو سه‌عیی "وه‌فایی"
عومره‌م به‌ خودا عه‌ینی سه‌فا وا له‌ ده‌ری تۆ

وه‌فایی