اخبار کوتاه بخش نجوم

[رزیتا]

آسمان فروردین 1391


تهران- سال نو و زیبایی های صد چندان آن از راه رسید و چهره طبیعت زیبای ایران را زیباتر ساخت.

آسمان پر رمز و راز شب نیز در فروردین ماه می تواند میزبان مناسبی برای سفری رویایی شما باشد. رصد هر یك از خوشه های ستاره ای، سیاره‌ها، مقارنه و ... لذت خاصی را به همراه خواهد داشت.

نخستین رویداد نجومی سال 1391 قرار گرفتن مركز مهر تابان بر نقطه اعتدال بهاری است.

نقطه ای كه از تقاطع دو دایره بزرگ استوای آسمان كه از ادامه كمربند استوای زمین و ترسیم آن بر كره آسمان پدید می آید و دایره البروج كه مسیر ظاهری حركت خورشید بر روی كره آسمان است، به دست می آید.

این دو دایره به اندازه انحراف محوری زمین یعنی 5/23 درجه با هم زاویه دارند. نقطه دیگر اعتدال، اعتدال پاییزی است كه خبر از آغاز مهر و فصل خزان خواهد داشت.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران می گوید: ساعت 08:44 صبح روز سه شنبه 01/01/91 لحظه تحویل سال و آغاز سال نو است.

هرگاه این لحظه از بعد از ظهر بیست و نهمین روز اسفند تا قبل از ظهر روز اول فروردین باشد سال عادی تمام شده و اسفند 29 روزه است. اما اگر لحظه تحویل سال بعد از ظهر روز بعد از 29 اسفند باشد، سال كبیسه تمام خواهد شد و اسفند 30 روزه خواهد بود و روز بعد، اولین روز آغاز سال نو به حساب می آید.

ایرانیان از گذشته های بسیار دور در نگهداری كبیسه ها و محاسبات دقیق سال از نبوغ خاصی برخوردار بوده اند.

مهندس 'مسعود عتیقی' خاطر نشان می كند در همین تاریخ سیاره نپتون را در بامداد دل انگیز اولین روز نوروز 91 می توانید در جنوب ماه با جدایی زاویه ای حدود 6 درجه بیابید. این همنشینی ماه و نپتون در برج فلكی سطل آب (دلو) خواهد بود.

عتیقی می افزاید: در روز چهارشنبه دوم فروردین، آخرین دیدار با هلال صبحگاهی جمادی الاول 1433 در این بامداد خواهد بود.

وی ادامه داد: در همین جا اشاره می كنم كه سیارات تیر و اورانوس در ابتدای فروردین 91 جدایی زاویه ای كمی با مهر تابان دارند و بنابر این قابل مشاهده نیستند، هر چند كه اواخر فروردین ماه هر دو این سیارات در نزدیكی یكدیگر در افق صبحگاهی قابل مشاهده خواهند شد.

عتیقی می گوید: یكشنبه 6 فروردین سیاره اورانوس در ساعت 06:29 آن روز به مقارنه (Conjunction) می رسد.

مقارنه وضعیتی است كه خورشید بین زمین و یك سیاره (در اینجا اورانوس) قرار داشته و این سه جرم در یك راستا هستند.

هر چند هلال ماه نیز شامگاهی است و در غروب این روز بالاتر و سمت چپ هلال جرم پر نور ستاره مانندی مشاهده خواهید كرد كه همان سیاره غول منظومه خورشیدی برجیس است اما در ساعت 04:11 پس از نیمه شب این تاریخ، كمترین جدایی زاویه ای ماه و مشتری به 4/2 درجه خواهد رسید.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران گفت: دوشنبه 7 فروردین، الهه آب آناهیتا ساعت 11:34 دقیقه این تاریخ به حداكثر كشیدگی شرقی خود رسیده و بهترین شرایط را برای رصد دارد.

عتیقی می گوید: حدود 5/3 ساعت بعد از غروب خورشید نیز می توانید این سیاره پر نور را در افق غرب مشاهده كنید. كشیدگی ناهید در این زمان 46 درجه (از خورشید) است. پس از این شامگاه به مرور ناهید به خورشید نزدیك و نزدیكتر می شود.

ضمنا به گفته وی در این شامگاه بالاتر از سیاره ناهید، هلال فزاینده جمادی الاول را مشاهده خواهید كرد و این در حالی است كه خوشه زیبای ستاره ای پروین سمت راست ماه و نزدیكترین فاصله را به ماه دارد.

وی خاطر نشان می كند این جدایی حدود 5 درجه خواهد بود. با فاصله ای كمی بیشتر در سمت چپ ماه، خوشه باز ستاره ای موسوم به 'هیادها' را نظاره خواهید كرد.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران گفت: در روز سه شنبه هشت فروردین، سیاره ناهید ساعت 14 دقیقه بامداد به جدایی 4/2 درجه از ماه می رسد كه البته این اجرام در این ساعت غروب كرده اند؛ اما در لحظات بعد از غروب آفتاب در شب قبل، ماه و ناهید را بسیار نزدیك به هم رصد خواهید كرد و منظره رویایی برای عكاسی در تلفیق با بناهای تاریخی و عوارض طبیعی محل سكونت شما ایجاد خواهند كرد. كمترین جدایی این اجرام را قبل از غروب این دو در افق غرب و شمال غرب شاهد خواهید بود.

عتیقی خاطر نشان كرد روز پنجشنبه 10 فروردین در این شامگاه همزمان با غروب خورشید با استفاده از یك دو چشمی قدرتمند نجومی یا ترجیحاً با یك تلسكوپ آماتوری به ماه نگاه كنید.

وی افزود: 5/3 درجه سمت راست ماه 'M1' و یا همان سحابی خرچنگی را مشاهده خواهید كرد.

این جرم در ردیف اول از فهرست اجرام غیر ستاره ای 'شارل مسیه' فرانسوی است و در كنار ستاره 'زتای ثور' (صورت فلكی گاو) قرار دارد.

این سحابی از نوع نشری و بازمانده انفجار ستاره ای است. نام علمی دیگر این جرم NGC1952 از فهرست عمومی جدید است.

عتیقی افزود: شنبه 12 فروردین سیارك 'پلوتو' در این تاریخ زاویه 90 درجه نسبت به زمین و خورشید خواهد داشت (تربیع). به این وضعیت منجمان غربی اصطلاحاً quadrature می گویند.

وی خاطر نشان می كند روز سه شنبه 15 فروردین ستاره دل شیر (قلب الاسد) ساعت 21:06 دقیقه این تاریخ به جدایی 3/6 درجه و در شمال ماه قرار می گیرد.

وی می گوید: شنبه 19 فروردین ماه پایین تر از ستاره سماك اعزل در سنبله (خوشه) و سیاره كیوان در این زمان قرار خواهد گرفت. روشنایی 99% ماه مزاحم رصد و عكاسی از این همنشینی خواهد بود. سیاره كیوان در این تاریخ 7 درجه با ماه جدایی زاویه ای خواهد داشت.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران خاطر نشان می كند در روز سه شنبه 22 فروردین ماه در برج فلكی كژدم (عقرب) قرار می گیرد و تقریباً در نیمه راه بین اجرام غیر ستاره ای M9 و M19 كه هر دو خوشه كروی فهرست مسیه هستند، خواهد بود.

عتیقی گفت: پنجشنبه 24 فروردین در این شب نور 61% ماه مزاحم رصد اجرام غیر ستاره ای ساكن در برج فلكی كمان (قوس) است. یكی از سیارك های كمربند كوئیپر یعنی پلوتو طی این ماه ها در صورت فلكی كمان قرار دارد.

وی ادامه داد: یكشنبه 27 فروردین سیاره حلقه بر گردن كیوان در ساعت 22:43 دقیقه این شب به مقابله (Opposition) می رسد.

مقابله وضعیتی است كه زمین بین خورشید و یك سیاره (در اینجا سیاره كیوان) قرار می گیرد. بهترین وضعیت مشاهده هر سیاره در شرایط مقابله فراهم می شود.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران افزود: چهارشنبه 30 فروردین سیاره تیز پای خانواده خورشیدی یعنی تیر (عُطارد معروف) در ساعت 21:56 دقیقه این تاریخ به حداكثر كشیدگی غربی خود خواهد رسید و در افق صبحگاهی قبل از طلوع خورشید شرایط بالنسبه بهتری برای رصد دارد.

به گفته عتیقی، پنجشنبه 31 فروردین واقعه جذاب پایان بخش رویدادهای اولین ماه از سال نو آن است كه ماه در این بامداد همدم سیارات تیر و اورانوس است. جرم پایین تر از ماه، اورانوس و جرم ستاره مانند پایین و سمت راست هلال زیبای صبحگاهی سیاره تیر است.

با توجه به ارتفاع كم این اجرام، فرصت زیادی در روشنی هوای قبل از طلوع برای رصد این پدیده ندارید.

[رزیتا]

آغاز به كار بزرگ ترین تلسكوپ اوپتیكال قطب جنوب


تهران- یك گروه كاوشگر چینی در قطب جنوب، نصب و آزمایش بزرگترین تلسكوپ اوپتیكال را در این منطقه به پایان رساند.

به گزارش شینهوا، 'تلسكوپ بررسی قطب جنوب' (AST3-1) توسط گروه بیست و هشتم كاوش علمی قطب جنوب چین نصب شده است.

این تلسكوپ نخستین تلسكوپ بومی و تولید كشور چین است كه به صورت خودكار و بدون دخالت انسان كار می كند.

این تلسكوپ می تواند بررسی هایی را در مورد ابرنواخترها و دیگر اجرام بزرگ خارج منظومه شمسی انجام دهد.

این تلسكوپ با 5/4 متر طول، بزرگترین تلسكوپ اوپتیكال در قطب جنوب است.

چین در ژانویه 2008 گروه تلسكوپی اوپتیكال CSTAR را در منطقه 'گنبد آ' در فلات قطب جنوب كه یكی از سردترین مناطق كره زمین است ، نصب كرد.

این تلكسوپ میزان زیادی از داده های ستاره شناختی را درچهار سال گذشته جمع آوری كرده است.

چین قصد دارد دو تلسكوپ اوپتیكال دیگر را نیز در سال 2013 و 2014 در قطب جنوب نصب كند.

اگرچه چین اكتشافات اخترشناسی خود را در قطب جنوب، دیر آغاز كرد اما دراین مدت كوتاه نیز به پیشرفت های قابل توجهی دست یافته است.

[رزیتا]

ستاره شناسان اروپایی عطارد را می كاوند


تهران- ستاره شناسان قصد دارند برای نخستین بار سیاره عطارد نزدیك ترین سیاره به خورشید را بكاوند.

به گزارش اس‍پیس دیلی، در گذشته، به دلیل نزدیكی عطارد به خورشید، برای تلسكوپ های مستقر در زمین رصد این سیاره دشوار بود .

اروپا قصد دارد به منظور شناخت بیشتر این سیاره مرموز، نخستین ماموریت به عطارد را توسط كاوشگر BepiColombo در سال 2015 انجام دهد.

این كاوشگر در سال 2022 به نزدیكی این سیاره می رسد.

رصد این كاوشگر می تواند دید جدیدی در مورد فعالیت های این سیاره نزدیك به خورشید ارایه كند.

[رزیتا]

ساخت ماشین زمان برای مطالعه اولین كهكشان های جهان


تهران - دانشمندان دانشگاه 'یو سی ال ای' موفق شدند نوعی ماشین زمان بسازند كه امكان مطالعه اولین كهكشان‌های جهان را فراهم می‌كند.

به گزارش ساینتیفیك، این ابزار پنج تنی كه در نوع خود بی‌نظیر است، 'موسفایر' نام دارد و روی تلسكوپ 'كك آی' واقع در هاوایی نصب شده است.

موسفایر طول موج‌های مادون قرمز نور را جمع‌آوری می كند و قادر است با تحلیل اطلاعات مربوطه گردوغبار كیهانی، اجسام بسیار دور را كه نور حاصل از آن‌ها در طول زمان به اطراف منتشر شده (اصطلاحا كشیده شده) یا بر اثر انفجار بزرگ به پرتوهای مادون قرمز تبدیل است، به خوبی ببیند.

این دستگاه عظیم به منظور مشاهده كهكشان‌هایی كه در فواصل بسیار دور قرار دارند، ساخته است.

البته زمانی كه ما این كهكشان‌ها را مشاهده می‌كنیم، در واقع آن‌ها را در حالتی می‌بینیم كه پرتوهای نور در ابتدا از آن‌ها خارج شده و اكنون به ما رسیده است. برخی از این كهكشان‌ها بیش از 10 میلیارد سال قبل و تنها چند میلیارد سال بعد از انفجار بزرگ، ساخته شده‌اند.

با استفاده از این ابزار می‌توان وضعیت جهان را در دورانی كه اولین كهكشان‌ها در حال شكل‌گیری بودند، مشاهده كرد. برای درك ساختار عظیم جهان هستی، مشاهده و تحلیل این دوران نقش حیاتی را ایفا می‌كند.

[رزیتا]

دانشمندان دانشگاه آریزونا:

قسمت های تاریك مریخ خرده شیشه دارد


تهران - دانشمندان دانشگاه آریزونا در پی تحقیقات گسترده دریافتند جنس خاك قسمت‌های تاریك مریخ از شیشه است.

به گزارش ساینس، دانشمندان به منظور شناسایی جنس خاك قسمت‌های تاریك مریخ از فضاپیمای 'مارس اكسپرس' كه در مدار مریخ قرار دارد كمك گرفتند.

در این تحقیق فضاپیما طیف نوری مادون قرمز را در قسمت‌های تاریك مریخ منتشر كرد و از تحلیل اطلاعات به دست آمده نتایج جالبی حاصل شد.

دانشمندان متوجه شدند، باندهای خاصی از طیف نوری توسط خاك مریخ در قسمت‌های تاریك آن جذب می‌شود كه نشان‌دهنده وجود آهن در نوعی شیشه آتشفشانی است.

این نوع شیشه، در واقع ماده شفافی است كه در اثر سرد شدن سریع ماگما و تبدیل مواد معدنی موجود در آن به كریستال، به‌وجود می‌آید.

در این تحقیق مشخص شد شیشه موجود در خاك مریخ به صورت ذرات بسیار ریز است كه روی آن را تركیبات خاصی از سیلیس پوشانده است.

این نوع شیشه آتشفشانی در روی زمین تنها در اثر سرد شدن ماگما در آب ایجاد می‌شود؛ اما علت تشكیل این نوع شیشه در سطح مریخ هنوز ناشناخته است.

البته به اعتقاد دانشمندان این احتمال وجود دارد كه ماگما در هنگام آمدن به سطح مریخ در مسیر خود با آب یخ زده برخورد كرده و این كریستال‌های شیشه‌ای به‌وجود آمده باشند. اگر چنین باشد، نواحی تاریك مریخ به دلیل وجود آب حاوی مواد شیمیایی بستر بسیار مناسبی برای شكل‌گیری زندگی محسوب می‌شوند.

[رزیتا]

برجیس مقارن زمین و خورشید می شود


تهران- مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران گفت: مهمترین رویداد نجومی اردیبهشت ماه امسال مقارنه 'برجیس'غول منظومه خورشیدی با خورشید و زمین است .

' مسعود عتیقی ' روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا گفت: مقارنه شرایطی است كه زمین ، خورشید و یك سیاره در یك راستا قرار می گیرند به نحوی كه خورشید بین زمین و سیاره مورد نظر باشد كه در اردیبهشت ماه امسال مقارنه زمین با برجیس ( مشتری ) در ساعت 39 دقیقه بامداد دوشنبه 25 اردیبهشت رخ می دهد .

وی گفت : سیاره مشتری در این زمان غیر قابل رصد می شود و طبق اصطلاح نجوم قدیم این سیاره در احتراق است كه به معنای نزدیكی ظاهری یك سیاره به خورشید است .

وی خاطر نشان كرد كه در روز شنبه 16 اردیبهشت ماه بارش شهابی كه بازمانده دنباله دار مشهور 'هالی' است در این شب به اوج خود می رسد. البته نور ماه با شدت روشنایی 97درصد عامل مزاحمی برای مشاهده شهاب های این بارش نه چندان مشهور است .

عتیقی افزود: همچنین شبی از شب های اردیبهشت ماه 'قمر در عقرب ' است كه این رخداد نجومی در دوشنبه شب مصادف با 18 اردیبهشت ماه اتفاق می افتد و در آن ستاره شناخته شده دل كژدم ( قلب العقرب ) حدود 5 درجه در جنوب ماه قرار خواهد گرفت .

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران گفت: امشب (12 اردیبهشت ) ستاره مشهور دل شیر حدود 7 درجه شمال ماه قرار خواهد گرفت و در ساعت 21 جمعه (15 اردیبهشت ماه ) ستاره سماك اعزل 2 درجه شمال ماه قرار می گیرد.

وی در مورد رویدادهای نجومی اوایل اردیبهشت ماه خاطرنشان كرد : در بامداد روز یكشنبه سوم اردیبهشت ماه شاهد بارش شهاب های زیبای شلیاقی ، همنشینی سیاره تیر با سیاره سبز آبی اورانوس در شرق آسمان و همچنین شاهد نزدیكی سیاره غول منظومه شمسی یعنی برجیس با هلال زیبای شامگاهی جمادی الثانی بودیم .

عتیقی گفت : درچهارم اردیبهشت نیز هلال زیبای ماه همنشین خوشه باز ستاره مشهور پروین بود و در ساعت 08 : 21 این خوشه به جدایی 4 درجه در شمال ماه رسید. همچنین درپنجم اردیبهشت ماه نیز ستاره مشهور الدبران در ساعت 43 : 20 به اندازه 6 /4 درجه در جنوب ماه قرار گرفت.

[رزیتا]

عمر ستاره قطبی رو به پایان است


تهران- محققان دانشگاه بون در آلمان می گویند عمر ستاره شمالی(ستاره قطبی) رو به پایان است.

به گزارش اسپیس دیلی، ستاره شمالی تاكنون به نام های مختلفی همچون ستاره قطبی و ستاره راهنما به كار رفته است كه این امر نشان دهنده كاربرد این ستاره در قرون گذشته برای مسیریابی انسان در آسمان شب بوده است.

با این حال تحقیقات اخیر نشان می دهد كه این ستاره به طور چشمگیری در حال از دست دادن جرم خود است.

اكنون ستاره شناسان دانشگاه بون معتقدند سوسو زدن ستاره و تغییر در اندازه و درخشندگی آن نشان دهنده كاهش جرم و در نتیجه افول این ستاره است.

اگرچه هم ترازی عجیب و غریب ستاره شمالی با قطب شمال موجب می شود فكر كنیم این ستاره در آسمان بی حركت است اما ستاره شمالی در واقع سو سو می زند و اندازه و درخشندگی آن متغیر است.

این ستاره شناسان می گویند مدت زمان این سوسو و چشمك زدن می تواند نشان دهنده كاهش جرم این ستاره باشد.

نتایج این تحقیقات در نشریه EARTH Magazine منتشر شده است.

[رزیتا]

كیهان شناس برجسته در اصفهان درگذشت


اصفهان- كیهان شناس برجسته و عضو هیات علمی گروه فیزیك دانشگاه اصفهان، بدلیل بیماری درگذشت.

به گزارش ایرنا، دكتر 'بهرام نصر اصفهانی' عضو هیات علمی گروه فیزیك دانشگاه اصفهان و دارای تخصص كیهان شناسی بدلیل عارضه سرطان در48 سالگی درگذشت و پیكرش، امروز شنبه در این دانشگاه تشییع شد.

یك عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان به ایرنا گفت: دكتر نصر اصفهانی از نخبگان كشور در زمینه اختر فیزیك، كیهان شناسی و نجوم نظری بود.

دكتر 'حمیدرضا فلاح' افزود: این استاد دانشگاه مقالات و سخنرانی های بسیاری در باره مسائل كیهان شناسی از جمله نسبیت كیهان شناسی و تئوری اطلاعات ارایه كرده بود.

وی با اشاره به اینكه تاكنون بیش از20 مقاله ISI از این محقق ایرانی منتشر شده است، اظهار داشت: كیهان شناسی از علوم بنیادی است كه به پیشبرد مرزهای دانش، كمك بسیاری می كند.

عضو هیات علمی گروه فیزیك دانشگاه اصفهان گفت: رشته كیهان شناسی به صورت بسیار محدود در تعدادی از دانشگاه های كشور از جمله اصفهان در مقاطع كارشناسی ارشد و دكترا ارایه می شود.

بهرام نصر اصفهانی، كارشناسی فیزیك را در سال64 در اصفهان و كارشناسی ارشد را در سال67 در همین دانشگاه اخذ كرد.

این محقق، مدرك دكترای فیزیك با گرایش نسبیت عام و كیهان شناسی را از دانشگاه شیراز كسب كرده بود.

[رزیتا]

ماه به نزدیك ترین فاصله از زمین می رسد


تهران- امشب ماه به نزدیك ترین فاصله خود از زمین می رسد و درخشان تر و بزرگتر از همیشه دیده می شود.

به گزارش اسپیس دیلی، این پدیده به 'ابر ماه'(سوپرمون) موسوم است و از نیمه دوم اردیبهشت ماه آغاز می شود.

در این پدیده كه سالی یك بار روی می دهد، فاصله ماه با زمین به 356 هزار و 955 كیلومتر كاهش می یابد.

امروز - یكشنبه - چند دقیقه پیش از طلوع خورشید، ماه از افق غربی از دیده ها پنهان شد و در عصر امروز یك ساعت پس از غروب خورشید، دوباره در آسمان ظاهر می شود.

دلیل روی دادن این پدیده این است كه چرخه ماه كاملا دایره ای شكل نیست.

ماه امشب به وقت تهران ساعت 20 طلوع و هفت صبح روز بعد غروب می كند.

در این حالت ماه بدر حدود 16 درصد درخشان تر از همیشه است.

از سوی دیگر در هشتم آذر امسال ماه بدر در دورترین فاصله خود از زمین قرار می گیرد (اوج) و از این رو اندكی كوچكتر و كم نور تر به نظر می رسد.

[hossein]

نتیجه پژوهش‌های تازه گروهی از اخترشناسان نشان می‌دهد که حجم کهکشان راه شیری، تقریبا به اندازه کهکشان...

نتیجه پژوهش‌های تازه گروهی از اخترشناسان نشان می‌دهد که حجم کهکشان راه شیری، تقریبا به اندازه کهکشان «آندرومدا» است که بزرگ ترین کهکشان نزدیک‌ به زمین محسوب می‌شود.
به گزارش سرویس علم و تکنولوژی سایت خبری ایران(INA)، طبق این پژوهش‌ها، سرعت حرکت مارپیچی کهکشان راه شیری هم 15 درصد بیشتر از سرعتی است که تاکنون تصور می‌شد.
به دلیل حجم بزرگتر، برخورد آتی این کهکشان با کهکشان‌های مجاور آن ممکن است زودتر از زمانی باشد که تاکنون احتمال آن می‌رفت.
دکتر رید از دانشمندان شرکت کننده در نشست بین‌المللی ستاره شناسان در لانگ بیچ کالیفرنیا گفت: از این به بعد نباید فکر کرد که کهکشان راه شیری، خواهر کوچک کهکشان آندرومدا است.
ستاره شناسان بااستفاده از 10 تلسکوپ رادیویی که در محدوده‌هاوایی، منطقه کارائیب و شمال شرق آمریکا کار گذاشته بودند به این نتیجه رسیدند که سرعت چرخش کهکشان راه شیری 900 هزار کیلومتر در ساعت است.
این سرعت قبلا 792 هزار کیلومتر در ساعت محاسبه شده بود.
از پارس اسكای، حجم توده‌های این کهکشان نیز 50 درصد بیشتر از اندازه ای است که محاسبات قبلی نشان می‌داد.
چنین حجمی سبب می‌شود که قدرت جاذبه کشش این کهکشان نیز از آنچه قبلا تصور می‌شد بیشتر باشد.
این مساله احتمال برخورد فاجعه آمیز این کهکشان با کهکشان آندرومدا و سایر کهکشان‌های مجاور آن را در چند میلیارد سال آینده بیشتر می‌کند.