گلچینی از بوستان تاریخ

[behnam5555]

ملكه شرير

آنگاه سلطان محمد خوارزمشاه در جزيره آبسكون با خوارى و غريبى شگفتى ، جهان راوداع مى گفت ، سرزمين محبوب او خوارزم تحت حكومت تركان خاتون (مادر وى ) قرار داشت ...

تركان خاتون خانواده و فرزندان خردسال و خزاين سلطان را برداشته عازم خروج ازخوارزم شد.
در اين زمان گروهى از امرا و شاهزادگان و بزرگان برخى از سرزمينها راكه خوارزمشاه دستگير كرده بود، در زندانهاى خوارزم اسير بودند.
تركان خاتون قبل از ترك خوارزم به مير غضب فرمان داد تمام اين زندانيان را در زورق نشانده و برپاى آنها سنگى گران بندند و در ژرفترين موضع جيحون در آب غرق كنند.
بيست و هفت كودك و نوجوان از فرزندان حكام خوارزم در غرقاب هلاك شدند.
تركان خاتون از ميان گروگانها، تنها(عمرخان)پسر والى (يازر) از بلاد تركمن را زنده نگاهداشت ، زيرا خود عازم آن ديار بود و عمرخان و ملازمانش به راههايى بيابانى آشنائى داشتند.
آنان هنگام عبور از راههاى سخت ريگزار قره قروم كه شانزده شبانه روزبه طول انجاميد از روى صداقت و با فرمان بردارى به ملكه پير خدمت كردند ولى همچنانكه كاروان به حدود (يازر) رسيد و در آن سوى ريگزارها،قلل كوهها نمودار شد.
تركان خاتون فرصت را مغتنم شمرد و هنگاميكه عمرخان در خواب بود. فرمان داد سر ازتنش جدا كنند.
تركان خاتون سپس در قلعه ايلال از قلاع ولايت لاريجان متحصن گرديد.
مغول اين قلعه را در سال 617 محاصره كردند و چهار ماه آن را در حصار داشتند.
عاقبت به واسطه فقدان آب تركان خاتون و نظام الملك ناصرالدين محمد بن صالح وزير خود رابه تسليم ناچار ديده از قلعه به زير آمدند و با عموم همراهيان خود به لشكريان چنگيزى تسليم شدند. چنگيز نظام الملك و پسران خوارزمشاه را درسال 618 هجرى به قتل رساند و دختران و زنان و خواهران خوارزمشاه را با تركان خاتون يكجا نگاه مى داشت و امر مى داد كه در موقع كوچ ، با آواز بلند بر فوت خوارزمشاه ندبه كنند.
واسيلى يان مؤ لف داستان چنگيزخان ، درباره تركان خاتون نوشته است كه :
چنگيز اين ملكه شرير را در مجالس بزم خود مى برد.
او مى بايست جلوى در شادروان خان بنشيند و ترانه هاى خزاين بخواند. چنگيزخان تكه هاى استخوان جلوى او مى انداخت وفرمانرواى مطلق العنان پيشين خوارزم كه خود را (ملكه آفاق و شاه زنان عالم ) مى خواند، با همين استخوانها، ارتزاق مى كرد.

محمد پناهى چنگيز خان ص 139 136.

[behnam5555]

چشمهاى ايران

نادرشاه از استرآباد عازم شيروان بود كه هنگام عبور از جنگلهاى مازندران مورد سوءقصد دو نفر افغانى قرار گرفت .
گلوله اى كه يكى از اين دو نفر به سوى او شليك كرد بازوى راست او را خراشيده دستش را زخمى نمود و به سر اسبش اصابت كرد.
آدمكشان از پشت درخت انبوه فرار كردند.
نادر به حق يا به نا حق چنين تصور كرد كه رضاقلى ميرزا پسر ارشدش مسبب و محرك اين توطئه بوده است ،

شاهزاده چوان محاكمه شد و حتى به او قول دادند كه اگر اعتراف كند او را معاف خواهد داشت ولى او به بى گناهى خود مصر بود، اما نادر حكم كرد شاهزاده جوان را كور كردند و رضاقلى ميرزاگفته بود كه :
اين چشمان من نبود كه كور كرديد بلكه چشمان ايران بود!!!
نادر بعد از اين عمل نادم و پشيمان بود و دستور داد همه آن كسانى كه در زمان كور كردن شاهزاده حضور داشتند و براى نجات شاهزاده كه مايه افتخار ايران بود تلاشى نكردندبه قتل رسانيدند.

ژنرال سايكس ، تاريخ ايران ، ترجمه فخر داعى گيلانى چاپ چهارم تهران 1368 دنياى كتاب ج 2 ص 386.

[behnam5555]

قديمترين نامه

قديمترين نمونه نامه اى كه در دست است دربابل يافت شده و راجع به ايلام مى باشد ظاهرا متعلق به سلطنت ان ناتوم ثانى است كه از سلاطين آخرى لگش بوده است ،
نويسنده نامه كاهن بزرگ ربه النوع مسماه به نين مار مى باشد و به مخاطب خود اطلاع مى دهد كه دسته اى از ايلاميها به خاك لگش تاخت آوردند و من ايشان را مغلوب ساخته تلفات سنگين بر آنها وارد آوردم و تاريخ اين نوشته در حدود سه هزار سال قيل از ميلاد مى باشد.
ژنرال سايكس ، تاريخ ايران ، ترجمه فخر داعى گيلانى چاپ چهارم تهران 1368 دنياى كتاب ج 2 ص86.

[behnam5555]

فارابى و موسيقى

اين خلكان مى گويد در هنگامى كه ابونصر بن سيف الدوله وارد شد در حضور اوجمعى از علما و فضلا در تمام علوم گرد آمده بودند،
فارابى به طور ناشناس و متفكرابه جمع آنها در آمد، به هنگام ورود كمى درنگ نمود و سيف الدوله خطاب به تازه وارد كه فارابى بود گفت : بنشين ،
فارابى در پاسخ گويد: آنجا كه شاءن من است بنشينم ياآنجا كه تو مى گوئى ،
امير گفت : آنجا كه شاءن توست ،
فارابى از ميان جمعيت به صدر مجلس رفت تا رسيد به جايگاه امير، آنگاه امير را كنار زد و جايش نشست . سيف الدوله به غلامان و خدمتگزاران كه بر بالاى سرش ايستاده بودند به زبان محلى كه فقط امير و غلامان بدان واقف بودند گفت : اين شيخ اسائه ادب نمود من از او سؤ الاتى خواهم كرد اگر از جواب عاجز ماند شماها او را از مجلس برانيد،
فارابى خطاب به همان زبان كرد و گفت : اى امير كمى درنگ نما كه امور به عواقب آنهاست .
سيف الدوله در شگفت آمد و به فارابى گفت :
مگر تو اين زبان را مى دانى ،
گفت : بلى و هفتاد زبان ديگر...
آنگاه بحث علمى از فنون مختلف شروع گرديد در هر مورد فارابى با آرامى اظهار نظرمى نمود چنانكه سخن او از نظر عمق و استدلال فوق سخنان ديگران از علماء حاضر درمحضر بود...
سيف الدوله امر به احضار هنرمندان و موسيقى دانان نمود.
بنابراين استادان در هر رشته از موسيقى در محضر امير گرد آمدند و به انواع ملاهى و آهنگ ها در دستگاههاى مختلف مشغول شدند ولى در هر قسمت فارابى بر نوازندگان خرده گرفت .
امير به او گفت : تو اين صنعت را مى دانى ؟
فارابى گفت : بلى ،
سپس از خريطه خود قطعاتى بيرون آورد، از آنها تركيبى خاص بساخت و به نواختن شروع نمود آن طور كه همه حاضران در جلسه به خنده آورد و سپس آهنگ بنواخت كه همه را به گربه آورد، بعدا تركيبى ديگر از قطعات ساخته و به نواختن مشغول شد چنانكه همگى به خواب عميق فرو رفتند حتى غلامان و دربانان كه دراين موقع همه را ترك نمود و از مجلس خارج شد، مورخين مى نويسند اين همان قانونى است كه از ابتكارات و اختراعات فارابى است .

نام آوران ايران ، دانشگاه اصفهان ص 103.

[behnam5555]

فردوسى و سلطان محمود غزنوى

در تاريخ سيستان آمده ، حديث رستم بر آن جمله است كه ابوالقاسم فردوسى به شاهنامه به شعر كرد و بر نام سلطان محمود كرد و چندين روز همى برخواند.
محمود گفت : همه شاهنامه خود هيچ نيست مگر حديث رستم و اندر سپاه من هزار مرد چون رستم هست .
ابوالقاسم گفت : زندگانى خداوند دراز باد، ندانم اندر سپاه او چند مرد چون رستم باشد، اما اين دانم كه خداى تعالى خويشتن را هيچ بنده چون رستم ديگر نيافريد.
اين بگفت و زمين بوسه كرد و برفت ،
ملك محمود وزير را گفت : اين مردك مرا به تعرض دروغ زن خواند.
وزيرش گفت : ببايد كشت ، هر چند طلب كردند نيافتند.

كيوان مهدى غزنويان تامغول ص 32.

[behnam5555]

محمود بت شكن با بت فروش

در تاريخ نوشته مى شود:
به تحقيق پيوسته كه وقتى كه سلطان محمود غزنوى مى خواست كه سومنات بت بزرگ معبد سومنات هند را بشكند. جمعى از براهمه به عرض مقربان درگاه رسانيدند كه اگر پادشاه اين بت را نشكند و بگذارد، ما چندين زر به خزانه عامره و اصل مى سازيم ،
اركان دولت اين معنى را به سمع سلطان رسانيدند كه از شكستن آن سنگ رستم بت پرستى از اين ديار دور نخواهد شد،
سلطان فرمود آنچه مى گويند راست است و مقرون به صواب ، اما اگر اين كار را بكنم مرا محمود بت فروش خواهند گفت و اگر بشكنم محمود بت شكن .
خوشتر آنكه در دنيا و آخرت مرا محمود بت شكن خوانند...
وقتى سومنات را بشكستند درون شكم آن مجوف ساخته بودند آن مقدار جواهرنفيسه و لعالى شاهوار بيرون آمد كه مساوى آنچه بر همنان مى دادند بود.

كيوان مهدى غزنويان تامغول ص 17.

[behnam5555]

دوات خواجه و تاج شاه

در سال آخر سلطنت ملكشاه سلجوقى شحنه مرو كه از خواص بندگان سلطان بود وشمس الملك عثمان يكى از پسران خواجه نظام الملك نزاع شد و سلطان بر اثر شكايت شحنه مرو تاج الملك و مجدالملك را پيش ‍ خواجه فرستاد و به او پيغام داد كه :
(اگردر ملك شريك منى آن حكم ديگر است و اگر تابع منى چرا حد خويش را نگه نمى دارى وفرزندان و اتباع خويش را تاءديب نمى كنى كه بر جهان مسلط شده اند تا حدى كه حرمت بندگان ما نگاه نمى دارند و اگر مى خواهى بفرمايم كه دوات از پيش ‍ تو بگيرند).
خواجه از اين پيغام رنجيد و گفت :
به سلطان بگوئيد كه تو نمى دانى كه من در ملك شريك توام و تو به اين مرتبه به تدبير من رسيده اى و به ياد ندارى كه چون سلطان شهيدالب ارسلان كشته شد. چگونه امراى لشكر را جمع كردم و از جيحون بگذشتم و از براى تو شهرها بگشادم و اقطار ممالك شرق و غرب را مسخر گردانيدم .
دولت آن تاج بر اين دوات بسته است . هر گاه اين دوات بردارى آن تاج بردارند.
((عباس اقبال تاريخ ايران بعد از اسلام به نقل از تجارب السلف ص 336.)
توضيح اينكه چند ماه بعد از خواجه هنگام عزيمت به بغداد در ركاب شاه به ضرب كارداز پاى درآمد و گفته شد اين امر به تحريك شاه صورت گرفته است و يك ماه بعد ازملكشاه در بغداد مسموم گرديد و درگذشت و گفته شد غلامان نظاميه وى را مسموم نموده اند و بدين ترتيب معلوم گرديد كه تاج شاه به دوات وزير بستگى داشته است .

[behnam5555]

حقوق انوشيروان

حداكثر حقوق در دوره ساسانى 400 درهم بود كه به فرمانده كل قوا يعنى شاه داده مى شد و صاحب منصبان و نظاميان براى گرفتن حقوق مى بايست ازسان بگذرند و اگر لباس و اسلحه آنها كامل نبود حقوق داده نمى شد.
روزى انوشيروان پادشاه ساسانى مجبور شد به خانه برگشته لباس و اسلحه خود راتكميل نمايد تا حقوق دريافت كند.
حسن پرنيا تاريخ ايران ص 246.

[behnam5555]

بزرگترين بدبختى

در يك روز مجلسى از حكما، با حضور كسرى انوشيروان منعقد و اين سؤ ال مطرح گرديد كه بزرگترين بدبختى كدام است .
حكيم يونانى گفت : كه به نظرم پيرى و كودنى است كه با فقر و استيصال جمع شده باشد.
دانشمند هندى گفت : امراض جسم است كه به آلام روحى اضافه شده باشد.
بزرگمهر گفت : من خيال مى كنم كه بدترين مصائب و بدبختى براى آدمى آن است كه ببيند عمرش قريب به اتمام است و كار نيكى نكرده باشد.
اين جواب مورد پسند واقع شده و نظر حكماى خارجه را به طرف اين مهم جلب نمود.
سرپرستى سايكس تاريخ ايران ، ترجمه فخر داعى گيلان ج 1 ص 634.

[behnam5555]

پوست قاضى

در زمان كمبوجيه پسر كورش پادشاه هخامنشى يك نفر قاضى به نام سى سام نيس متهم به گرفتن رشوه گرديد،
كمبوجيه او را محكوم كرد و اعدام نمود و بعد از اعدام امرنمود پوست او را كنده روى مسندى كه براى قضاوت مى نشست پهن نمايند وشغل اين قاضى را بعد به پسر او داده مجبورش نمود كه روى اين مسند (پوست پدرش)بنشيند.
پرنيا، حسن ، تاريخ ايران ص 119.