لابیرنت سعودی
نويسنده: عمر حمزاوی
مترجم: مهدي كاظمي
معرفی کتاب:
در دهه های 1970 و 1980 میلادی، خاندان سلطنتی "آل سعود" درآمد های بالای نفتی را برای افزایش و تقویت کنترل خود بر امور و نیز توسعه شبکه های موجود تابعیت و اطاعت پاتریمونیال ( پدرسالارانه ) در سراسر کشور مورد استفاده قرار داد. در نتیجه، دستگاه دولت متورم شد، و از این طریق، نقش نیروهای امنیتی و نیز تشکیلات مذهبی "وهابی" بسیار پررنگ گشت و رفته رفته تسلط اقتدارگرایانه دولت بر جامعه محکم تر گردید و درجه ای از پلورالیسم ریشه دار در ساختارهای قبیله ای جامعه عربستان سعودی جای خود را به یک دولت سرکوبگر در حال تقویت و یک ایدئولوژی وهابی متجاوز و بنیادگرا داد.
چندین تغییر قابل توجه در این راستا رخ داد که حاکی از این تحولات بودند. دولت سعودی انتخابات شهرداری ها که تا دهه 1960 بطور منظم برگزار شده بود را متوقف ساخت. دیگر دیدگاه های سیاسی در موضوعات سیاسی، اجتماعی، و معنوی چندان تحمل نشدند. اقلیت ها، بویژه جماعت شیعیان ساکن در استان های شرقی، اقدامات تبعیض آمیز و نفرت انگیز سیستماتیک متعددی را متحمل شدند. در کل، سیاست و تصمیم گیری در عربستان سعودی در انحصار شاهزاده ها، روحانیون وهابی و دوستان و متحدان آنها در بوروکراسی دولتی درآمد.
اگر چه فرآیندهای مدرنیزاسیون و شهری سازی، نقشه اجتماعی این کشور را تغییر داد و یک طبقه متوسط با ثبات را ایجاد کرد، اما از نظر کلی تقاضای عمومی برای اصلاحات همچنان ضعیف باقی ماند.
در دهه 1990، تغییرات اندکی در این صحنه سیاسی مشاهده شد. جنگ 1991 خلیج فارس به اقتصاد عربستان سعودی آسیب های جدی وارد ساخت و حضور مستقیم نیروهای نظامی ایالات متحده و مشروعیت خاندان سلطنتی را تضعیف نمود. افزایش روزافزون نرخ های بیکاری و فقر، روشنفکران و طلاب و روحانیون مذهبی را به سمت طرح درخواست اصلاحات اساسی سیاسی و اقتصادی هدایت نمود.
حملات تروریستی 11 سپتامبر 2001، جامعه سعودی را در معرض پیامدهای مصیبت بار رخوت اقتدارگرایانه وهابیت قرار داد. اولین و فوری ترین تأثیر منفی حملات 11 سپتامبر این بود که خاندان سلطنتی سعودی را در معرض فشارهای فزاینده بین المللی برای انجام اصلاحات قابل توجه، به منظور مبارزه با تروریسم و افراط گرایی، قرار داد. این حملات همچنین همانند یک کاتالیزور، آغاز بحث های گسترده در میان نخبگان سیاسی و روشنفکران در مورد "اشتباهات صورت گرفته" و "آنچه بایستی انجام شود" را نیز موجب شد. تقاضاهای داخلی برای انجام و تسریع اصلاحات، ناگهان گوش شنوا تری یافتند. در سال های اخیر این دو عامل – تقاضاهای داخلی و بین المللی برای اصلاحات – عناصر جدید گشایش دهنده ای را به درون واقعیت های سیاسی عربستان سعودی تزریق کرده اند. آنها همچنین انگیزه های کافی را نیز برای قدم گذاشتن در راه اصلاحات برای دولت ایجاد کرده اند.
نوشتار حاضر درصدد تحلیل وضعیت سیاسی حال حاضر جامعه عربستان با نگاه به دسته بندی های موجود در حکومت سعودی و تعامل آن با وهابیت رسمی حاکم بر کشور می باشد.
فهرست مطالب کتاب به شرح زیر است:
● مقدمه
● تعیین جایگاه بازیگران سیاسی
● خاندان پادشاهی
● تشکیلات مذهبی
● اصلاح طلبان لیبرال
● اسلام گرایان میانه رو
● آثار بیداری اسلامی
● اقدامات اصلاحی میان سال های 2002 تا 2005
اصلاح مجمع مشورتی
انتخابات شوراهای شهری و شهرداری ها
قانونی ساختن سازمان های حقوق بشر و اتحادیه های حرفه ای
انجام اصلاحات در حوزه آموزش و پرورش
نهادینه سازی همایش های گفتگوی ملی
● پتانسیلی برای اصلاحات اساسی بیشتر
1. مجمع مشورتی و شوراهای شهری
2. توسعه جامعه مدنی
3. پیشرفت اصلاحات در آموزش و پرورش
4. برابری جنسیتی
● عربستان سعودی و نقش ایالات متحده
دانلود کتاب:
لينک دانلود (نسخه الکترونيکي با حجم کمتر از يک مگابايت)
براي دانلود، روي لينکهاي بالا کليک سمت راست کرده و Save Target As را بزنيد.