كرمانشاه
جمعیت این استان بنا بر آخرین سر شماری (سال 85)1879385نفر است.
مرکز استان کرمانشاه شهرکرمانشاه است با جمعیتی بیش از ۷۶۵٬۰۷۵ نفر جمعیت است که ۱٬۴۱۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد.اين استان در گذشته يكی از مراكز ساسانیان بودهاست و از همین دوره آثار بسیار زیاد و ارزشمندی در این استان مانند : تاق بستان،كتيبه بيستون و معبد آناهيتا باقی مانده است و در طی سدههای گوناگون نیز به دلیل جایگاه ویژه راهبردی این شهر دارای اهمیت ویژهای بوده است. امروزه نیز از مهمترین شهرهای غرب ایران به شمار میرود.
کرمانشاه را از دید گوناگونی آب و هوائی و قومی و مذهبی هند ایران لقب دادهاند چرا که از لحاظ آب و هوایی دارای چهار فصل در یک زمان است برای نمونه قصر شیرین دارای آب و هوای گرم و سنقر و پاوه دارای آب و هوای سرد و کرمانشاه دارای آب و هوای معتدل هستند در این استان قومیتهای کرد، فارس، ترک و عرب در کنار هم زندگی میکنند. از دیدگاه مذهبی نیز دارای گونه گونی بسیار زیادی است. به طور مثال پیروان کیشهای شیعه، سنی، اهل حق ، مسیحی، و یهودی در این استان در کنار هم زندگی آشتی آمیزی دارند.اکثریت مردم کرمانشاه به زبان کردی صحبت میکنند.
شهرها و شهرستانهای استان
استان کرمانشاه از ۱۴ شهرستان تشکیل شدهاست : کرمانشاه، اسلام آباد غرب، پاوه، ثلاث بابا جانی، جوانرود، دالاهو، روانسر، سرپل ذهاب، سنقر، صحنه، قصر شیرین، کنگاور، گیلانغرب و هرسین.
آثار تاریخی
یکی از مهمترین آثار این استان سنگنگاره بیستون است که بزرگترین سند به جا مانده از روزگار هخامنشیان به شمار میرود و به سه زبان توسط داریوش بزرگ شاهنشاه هخامنشی بر کوه اسطورهای بیستون حک شده است. افزون بر این بیستون نماد مهر است چرا که از خود گذشتگی فرهاد، نام این کوه را با عشق جاودانه شیرین و فرهاد که الهام بخش بسیاری از نویسندگان و سرایندگان نامدار ایران همچون نظامی گنجوی بوده درهم سرشته است.
علاوه بر بیستون از جمله آثار تاریخی استان کرمانشاه می توان به آثاری که شهرت جهانی دارند مانند محوطه تاریخی تاقبستان، معبد آناهیتا، قلعه یزدگرد، نقش برجسته آنوبانینی،چهارطاقی قصر شیرین و گودین تپه اشاره کرد. از دوران پيش از تاريخ نيز آثار مهمي از دوران پارينه سنگي در بيستون يافت شده كه مربوط به غارهاي شكارچيان، غار مرخرل، و مرتاريك است. علاوه بر اين در غاردو اشكفت در شمال شهر كرمانشاه نيز آثار سكونت انسانهاي پارينه سنگي مياني يافت شده است. قديميترين بقاياي استخواني انسان ريختهاي پارينه سنگي كه در ايران يافت شده مربوط به بيستون است. اين قطعه شامل بخشي از يك استخوان ساعد است و در كاوش هاي غار شكارچيان در سال 1949 بوسيله كارلتن كوون بدست آمده است.
آثار طبیعی
از آثار طبیعی استان کرمانشاه میتوان به کوهستانهای دالاهو و شاهو، جنگلهای مرخیل پاوهو جنگلهای دالاهو، سرابهای(چشمه های بسیار بزرگ( سراب نیلوفر،سراب در بند صحنه و سراب نجوبران (نژیوران)، تالاب هشیلان،غارهای قوری قلعه، کاواتو پراو، پناهگاه حیاتوحش بیستون و ورمنجه، دشتهای بیستون و ماهیدشت اشاره کرد.
__________________
هـمیشه از همه نزدیک تر به ما سنگ است !
نگاه کن ، نگاه ها همه سنگ است و قلب ها همه سنگ!
چه سنگبارانی...
گیرم گریختی همه عمر،کجا پناه بری ؟!
" خانه خدا سنگ است "