[مهدی]

انتخاب دوربین دیجیتال - راهنمای جامع انتخاب دوربین دیجیتال - انواع لنز ، رزولوشن ، لنز(Lens) ، فاصله کانونی ( Focal Length) ، دیافراگم (Aperture) ، زوم اپتیکال (Optical Zoom )

قسمت سوم :


رزولوشن – resolution :
در قسمت های قبل با مفهوم پیکسل آشنا شدید و فهمیدید که تصاویر دیجیتالی از به هم پیوستن این پیکسل ها ایجاد می شوند واضح است که هر چه تعداد این پیکسل ها در یک عکس پیشتر باشد عکس وضوح پیشتری دارد . حتما تا به حال تصاویر به اصطلاح بی کیفیت را دیدید که بخاطر کم بودن تعداد پیکسل ها از وضوح کمی برخوردار است و حتی پیکسل های آن مانند خانه های شطرنج مشخص است .

تعداد پیکسل ها در یک تصویر با معیاری به نام رزولوشن مشخص می شود . معمولا برای بیان رزولوشن آن را به صورت حاصل ضرب عرض و ارتفاع تصویر نشان می دهند.

نکته مهم و قابل تامل این است که اندازه خود یک تک پیکسل نسبی است مثلا نمی توانیم بگوییم که پیکسل مربعی با طول ضلع 1 میلیمتر است . پس با بیان اینکه یک عکس در کامپیوتر دارای رزولوشن 800 * 600 است نمی توان اندازه عکس را عنوان کرد ، این عکس را هم می توان در یک کاغذ به ابعاد 3 * 4 سانتی چاپ کرد و هم می توان در کاغذ A4 پس تفاوت در چیست ؟

تفاوت این است که با چاپ تصاویر با رزولوشن کم در ابعاد یک کاغذ بزرگ چون تعداد پیکسل ها کم است برای پوشش دادن کل کاغذ اندازه پیکسل ها بزرگ شده و حالت شطرنجی گرفته و مخصوصا در خمیدگی ها تصویر دندانه دندانه می شود .( در ادامه در مورد اندازه مناسب یک تصویر برای چاپ با کیفیت مناسب بیشتر توضیح خواهم داد )

معمولا برای بیان رزولوشن آن را به صورت حاصل ضرب عرض و ارتفاع تصویر نشان می دهند.

به عنوان مثال مشخصات یک تصویر به صورت زیر است :

Resolution : 1920 x 1080 =~ 2.000.000 = 2MP

یعنی عرض تصویر دارای 1920 پیکسل و ارتفاع تصویر دارای 1080 پیکسل است که از ضرب طول در عرض مساحت آن یعنی تعداد کل پیکسل های تشکیل دهنده عکس به دست می آید که در مثال ما می شود حدودا 2 مگا پیکسل (مگا در کامپیوتر همان میلیون خودمان است البته با کمی تفاوت که قابل صرف نظر کردن است ) . رزولوشن بیان شده در مثال قبل همان استاندارد تصویر Full HD است که آن را با رزولوشن 1080 P هم نشان می دهند .

نکته : پس حالا می دانیم که برای گرفتن یک عکس با رزولوشن 1920 در 1080 یا همان فول اچ دی سنسور دوربین ما باید حداقل دارای 2 مگا پیکسل باشد ( 2 مگا ( میلیون) ترانزیستور نوری ) باشد .

آیا هر چقدر سنسور دوربین ما پیکسل بیشتری داشته باشد ( مثلا 14مگاپیکسل ) کیفیت خروجی عکس گرفته شده بهتر است ؟


لنز(Lens) :

فاصله کانونی : ( Focal Length) :

دیافراگم (Aperture) :

زوم اپتیکال (Optical Zoom ) :

در گذشته با سنسور و فیلم نگاتیو و کار آنها آشنا شدید . اشاره شد که باید تصویر مورد نظر عکاس بر روی سنسور دوربین بیفتد . اصلی ترین وظیفه لنز همین کار است . حتما تا بحال با یک عدسی ذره بین بوسیله نور خورشید چیزی را آتش زدید کار این عدسی جمع آوری و متمرکز کردن پرتو های نور خورشید در نقطه ای به نام کانون است که فاصله این نقطه تا عدسی را فاصله کانونی گوییم ( اگر عدسی را قسمتی از کمان یک کره در نظر یگیریم نقطه کانونی نصف فاصله شعاع کره است .)

به عنوان یک بحث خارج از موضوع ذکر این نکته خالی از لطف نیست که در دیش های ماهواره ای نیز از این واقعیت استفاده می شود به گونه ای که بشقاب دیش ماهواره مانند یک آینه مقعر پرتو های سیگنال را در نقطه کانونی متمرکز می کند که در این نقطه LNB قرار می گیرد .

معمولا لنز دوربین های عکاسی از ترکییب چند عدسی محدب و مقعر تشکیل شده است و با تغییر فاصله این عدسی ها از هم و همچنین از سنسور ، تصویر دلخواه از نظر زوم ، فوکوس و .... بدست می آید

زوم اپتیک هم زومی است که با تغییر فواصل عدسی های لنز پرتو های نوری فواصل دورتر بر روی سنسور می افتد و در واقع بدون افت کیفیت عمل بزرگنمایی انجام می شود . زوم اپتیکال قابلیتی سخت افزاری است بدین معنی که لنز دوربین باید از لحاظ طراحی قابلیت این کار داشته باشد و معمولا هم با حرکت لنز قابل تشخیص است .

از تقسیم بیشترین فاصله کانونی به کمترین فاصله کانونی میزان زوم اپتیکال بدست می آید مثلا در مشخصات لنز دوربین (SONY HX5) آمده است :
25mm – 250mm
Optical zoom = 250/25=10x لنز این دوربین قابلیت بزرگنمایی 10 برابر را دارد

یک منظره ثابت با فاصله کانونی های مختلف ( زوم های مختلف )

در مورد فاصله کانونی و اینکه کدام لنز برای محیط های کوهستانی مناسب تر است در ادامه بیشتر توضیح خواهم داد .


دیجیتال زوم ( Digital Zoom ) :
این زوم نرم افزاری است و در خود دوربین یا بر روی کامپیوتر قابل انجام است حتما تا به حال با کامپیوتر خود تصویری را مشاهده کردید و قسمتی از آن را بزرگنمایی کردید با این کار فقط اندازه پیکسل ها بزرگ می شود و از کیقیت عکس کاسته خواهد شد .


دیافراگم(Aperture) :
دیافراگم یا Aperture عبارتست از تعدادی تیغه فلزی در درون لنز .این تیغه ها طوری در کنار هم قرار دارند که با هم، روزنه ای را جهت عبور نور از درون لنز فراهم میکنند . دیافرگم عملکردی همانند مردمک چشم دارد ، یعنی با تنگ و گشاد شدن خود، میزان نور ورودی به دوربین را تنظیم میکند . بدین ترتیب که در نور شدید تنگ شده، اجازه عبور نور کمتری را میدهد و در نور ضعیف، باز میشود و اجازه میدهد نور بیشتری به فیلم برسد تا میزان روشنایی عکس مناسب گردد.

اهمیت این موضوع بیشتر در مواقعی که نور محیط کم است مشخص می شود هر چقدر لنز ما عدد دیافراگم بازتری داشته باشد ( عدد کمتر) توانایی جذب نور بیشتری را دارد . همچنین با تغییر دیافراگم می توان عمق میدان را نیز تغییر داد که در آینده در این مورد نوضیح خواهم داد .

عدد دیافرگم لنز ها را با توجه به بازترین و بسته ترین حالت دیافراگمشان با یک حرف f نشان می دهند بطور مثال :
F 2.8 – f 11

در لنزهای دوربین های آنالوگ معمولا دیافراگم بوسیله رینگ چرخشی بر روی لنز کنترل می شد ولی در دوربین های دیجیتال دیافراگم لنز معمولا توسط دکمه های بدنه دورین یا در نوع های حرفه ای تر توسط اسکرول های چرخشی و معمولا با انگشت شصت کنترل می شود . در دوربین های کامپکت کنترل دیافراگم کاملا اتوماتیک است و کاربر توانایی کنترل دیافراگم را ندارد .

میزان باز بودن دیافراگم با یک عدد نشان داده میشود. این عدد شامل کسری است که صورت آن عدد 1 و مخرج آن معادل نسبت فاصله کانونی به قطر دیافراگم است (اغلب فقط مخرج کسر ذکر میشود ). مثلا دیافراگم 16 ( 1:16 ) در یک لنز 50 میلیمتری قطری معادل 3.12 میلیمتر دارد ( 3.12 = 16 : 50 ) و در یک لنز 300 میلیمتری قطری معادل با 18.75 ( 18.75 = 16 : 300 ) یعنی قطر دیافراگم 16 در یک لنز 300 میلیمتری بسیار بیشتر از یک لنز 50 میلیمتری است ولی بواسطه فاصله کانونی بیشتر و طول بیشتر لنز 300 نسبت به 50 که باعث افت بیشتر نور در لنز 300 میلیمتری میشود، در هر دو لنز در دیافراگمهای مساوی ( علیرغم قطر بیشتر دیافراگم لنز 300 ) ، میزان نور مساوی از هر دو لنز به فیلم میرسد.

همانطور که گفته شد ، عدد دیافراگم حاصل تقسیم فاصله کانونی لنز بر قطر دیافراگم ( هر دو برحسب میلیمتر ) است. بنابراین هرچه عدد دیافراگم بزرگتر باشد قطر دیافراگم تنگتر و به عبارتی دیافراگم بسته تر است و نور کمتری از آن عبور میکند و هرچه این عدد کوچکتر باشد، دیافراگم بازتر است و نور بیشتری از طریق آن به فیلم عکاسی ( یا حسگر ) میرسد .

میزان دیافراگم توسط اعدادی استاندارد نشان داده میشوند :
2.8 2 1.4 1

32 22 16 11 8 5.6 4


انواع لنز :
این مبحث بیشتر برای دوربین های SLR کاربرد دارد ولی مطالب گفته شده می تواند برای کاربران دوربین های SLR Like هم مفید باشد .

لنز نُرمال معمولی: (Normal )

این لنز دارای فاصله کانونی 50 میلی متر است ( از مرکز لنز تا سنسور 5 سانتی متر ) . بنابراین بواسطه طول کم فاصله کانونی معمولا دارای دیافراگم بازی هستند بخاطر استفاده از کمترین عدسی کیفیت فوق العاده ای دارند . زاویه دید چشم انسان حدود 140 درجه می‌باشد اما تمام تصاویری که در زاویه چشم قرار می‌گیرند دارای وضوح کامل نیست وتنها در زاویه‌ای در حدود 52 درجه می‌توان تصاویر را به صورت واضح می‌توان دید لنز نرمال نیز زاویه دیدی شبیه به چشم انسان دارد به همین دلیل لنز معمولی نیز گفته می‌شود.


لنز تله فوتو: ( Telephoto)

لنز تله از نظر شکل ظاهری طویل بوده و فاصلة کانونی بلندی دارد که دارای زاویه دید کوتاه می‌باشد و تنها برای عکسبرداری از فواصل دور مثل مناظر طبیعی و حیوانات وحشی کاربرد دارد و امکان عکسبرداری از فواصل نزدیک را ندارد. این لنز ها دارای فاصله کانونی بالای هستند


لنز واید انگل: ( Wide angle )

لنز واید از نظر شکل ظاهر از لنز نُرمال کوتاهتر بوده و دارای فاصله کانونی کمی می‌باشد بنابراین دارای زاویه دید باز می‌باشد . این لنز در مکان‌هائی که امکان عقب رفتن عکاس برای قرار گرفتن تمام سوژه مورد نظر در نمایاب نباشد کاربرد شگرفی دارد و با استفاده از این لنز می توان فضای بیشتری را در عکس جای داد.


لنز زوم:Zoom

این لنز دارای فاصله کانونی متغیر می‌باشد پس زاویه دید متغیر دارد مثلا از فاصله کانونی 30 تا 300 یعنی زمانی که فاصله مرکز لنز از سنسور کمترین حد آن است فاصله کانونی 30 میلی متر است و در این حالت بازترین زاویه موجود است و در با زوم کردن نهایتا به فاصله کانونی 300 می رسیم . از تقسیم بیشترین فاصله کانونی به کمترین فاصله کانونی میزان زوم اپتیکال بدست می آید .
لنز دوربین های SLR LIKE هم از این نوع است با این تفاوت که معمولا غیر قابل تعویض و دارای دیافراگم با رنج کم هستند مثلا f2.8 - f5.6

جدای این تقسیم‌بندی لنزهای دیگری نیز هستند که کاربرد تخصصی دارند مانند لنز ماکرو که برای عکسبرداری از اجسام بسیار کوچک کابرد دارد با یک لنز نُرمال معمولاً تا فاصله 50 سانتیمتر امکان نزدیک شدن به سوژه می‌باشد اما برای عکسبردای از اجسام کوچک مثل تمبر یا سکه فقط لنز ماکرو جوابگو خواهد بود. لنزی دیگر با عنوان لنز چشم ماهی وجود دارد که زاویه دید بسیار وسیع دارد برخی از این لنزها مقداری از فضای پشت دوربین هم در کادر تصویر قرار می‌دهند . عکس حاصل از این لنزها به شکل دایره وار می‌باشد از این لنز برای ایجاد جلوه‌های ویژه تصویری استفاده می‌گردد.


منبع: گروه کوهنوردی اُرنت
نوشته شده توسط سعید عریانپور

انتخاب دوربین دیجیتال - راهنمای جامع انتخاب دوربین دیجیتال - انواع لنز ، رزولوشن ، لنز(Lens) ، فاصله کانونی ( Focal Length) ، دیافراگم (Aperture) ، زوم اپتیکال (Optical Zoom )