آبله( variola ) و حصبه( variola )
علت بیماری : در مورد این دو بیماری افراد مختلف نظریات متفاوت زیادی داده اند اما از نظر ما آبله و حصبه و جمره ( حب الافرنجی ) و باد آبله ( حمیقا ) و سفلیس ( نار الفارسیه ) و مانند ان همه از یک نوع اند و از یک طرطیر ملحی هستند که حرارت مزاج در آنها تاثیر کرده و آن را به صورت محرانی از پوست بیرون میراند اما این طرطیرها از نظر چگونگی تندی ،ملحی ،میعان ، غلظت و یا مخلوط بودن چند طرطیر با هم متفاوت هستند که بنا به این تفاوتها با هم فرق دارند
علائم بیماری : بیرون ریختن دانه های گاها چرکی و قرمز و ... از بدن