[محمد رفعت]

کارگاه و آموزشگاه صنعت صدا-قسمت چهارم

با سلام.
دوستان عزیزازاین قسمت به بعد قصد دارم به صورت حرفه ای تر از نظر محتوا در خدمتتون باشم . یعنی سعیم بر اینه که مقالات علمی رو از منابع متعدد گلچین نموده و برای این قسمت و سایر قسمتها درج کنم. درواقع میتوان گفت کتابهایی که تا کنون معرفی شده اند مباحث مقدماتی اند و از این به بعد ، بعد از نوشتن چند مقاله به معرفی مقالات و منابع تخصصی تر و پیشرفته تر خواهم پرداخت.
عنوان مقاله:
بلنگوها وگوشیها. بخش اول.
منبع:کتاب ارزشمند "هنر بازتولید صدا" – مولف:جان واتکینسون – مترجم: خانم مهندس مریم مخیر


.
سیگنالهی صوتی تنها وقتی میتوانند با استاندارد خیلی بالا تولید شوند که مانیتورینگ دقیق آنها ممکن باشد،درغیراین صورت نقصهای صدا مورد توجه قرار میگیرند و برطرف نخواهند شد. بلندگویی با کیفیت خوب ابزار اصلی مانیتورینگ است اما به دلایل عملی ممکن است از گوشی نیز استفاده شود.این مقاله به بررسی تئوری و عملی این موضوع میپردازد.
1)اصول استفاده از بلندگو:
مشخص است که همانند هر بخش تجهیزات صوتی، یک بلندگوی ایده آل باید سرعت ذره ای متناسب با شکل موج ورودی تولید کند و بنابراین باید پاسخ بسامدی گسترده و صاف بدون هیچ تشدیدی وبااعوجاج خطی و غیرخطی مینیمم داشته باشد. اما این تنها بخشی از مشکلات طراحی میباشد.
در تمام بلندگوهای عملی باید نوعی از دیافراگم به ارتعاش درآید تا هوا را مرتعش کند. SPL ای که بلندگو میتواند تولید کند توسط سرعت حجم هوا تعیین میشود. اگر بسامد نصف شود جابجایی یا توسط دوبرابر کردن مساحت دیافراگم یا دوبرابر کردن برد یا ترکیبی از ایندو، باید دوبرابر شود. واضح است بلندگوی قدرتمندی که قادر است کمترین بسامد (بم ترین صدا) را بازتولید کند باید دیافراگم بزرگی داشته باشد تا قادر به طی مسافت قابل توجهی باشد. چون شنوایی انسان نسبتا به بسامدهای کم حساس نمیباشد،بلندگویی که صرفا بتواند کمترین بسامدهای قابل شنیدن را با قدرت کم تولید کند، بی مصرف است.
متاسفانه دیافراگمی که برای بسامدهای کم مناسب است برای حرکت با بالاترین بسامد صوتی، بسیار سنگین است. حتی اگر هم بتواند حرکت مناسبی داشته باشد، دیافراگم آن در بسامدهای بالا kaی زیادی داشته و این امر موجب جهتی شدن و متمرکز شدن صدا در نقطه خاص میشود که مطلوب نیست. یک راه حل آن این است که از تعدادی واحد های تغذیه استفاده کنیم که تنها به بخشی از محدوده بسامدی دسترسی داشته باشد. آنهایی که بسامد های کم را تولید میکنند ووفر نامیده میشوند که دیافراگم بزرگی همراه با برد زیاد خواهند داشت در حال که آنهایی که بسامدهای بالا را تولید میکنند تیوتر نامیده میشوند و دیافراگم کوچکی دارند و حرکت آنها به ندرت قابل رویت خواهد بود. در برخی سیستمها، حد وسطی نیز دیده میشود که اسکوییکر نامیده میشود و مشخصات آن مابین دو نوع دیگر است. سیستمی هم جهت تقسیم بسامدی یا شبکه هدایت مسیر-Crossover Network- لازم است تا محدوده بسامدی سیگنالهای تغذیه کننده هر واحد را محدود کند.
یک میکروفون خوب نوع دقیقی از صداهای رسیده به آن از جهات مختلف را تبدیل به سیگنال میکند حتی اگر یک بلندگو دقیقا شکل موج میکروفون را بازتولید کند، صدای حاصل در همه جهات پخش خواهد شد. از نظر مکان یک بلندگو صدایی را تولید میکند که دقیقا در خلاف جهت صدای اصلی ارسال میگردد. در نتیجه به بیان ساده باز تولید میدان صدای اصلی ممکن نیست.
صدای رسیده به یک میکروفون از منابع بسیاری حاصل میشود در حالی که صدای ناشی از یک بلندگو حاصل تمامی این منابع است که روی یک منبع قرار میگیرد. درنتیجه یک بلندگوی تک یا مونوفونیک مجبور است منبع صدا و پس آواهای ناشی از آنرا در یک نقطه متراکم کند. به هنگامی که شرایط محیطی بدون پس آوایی باشد آنچه که عنوان شد دقیقا همان چیزی است که اتفاق می افتد وگرچه ممکن است شکل موج با دقت بازتولید شود اما مشخصه های مکانی چنین صدایی کاملا اشتباه است.
اما وقتی به صدا در اتاقی که تا اندازه ای پس آوایی دارد گوش میدهید، بدون وابستگی به محتوای پس آوایی سیگنال اصلی، نتیجه بهتری بدست می آید. پس آوایی در سیگنال مونو تنها تاخیر زمانی دارد و هیچگونه اطلاعات مکانی در آن نیست در حالی که پس آوایی در اتاق بازشنوایی ، مشخصات مکانی درستی دارد. در زندگی واقعی انسان به صدایی که از تمام جهات به سمت او می آید عادت کرده است و وقتی که در سیستم باز شنوایی چنین اتفاقی رخ ندهد نتیجه رضایت بخش نخواهد بود.
بنابراین در تمامی محیطهای شنوایی واقعی میزان قابل توجهی از صداهای پس آوا علاوه بر صدا های مستقیم ناشی از بلندگو ها لازم است. واضح است که وقتی که بلندگو در فضای بدون مانع درون اتاق قرار گیرد پس آوایی بهتری بدست خواهد آمد. بنابراین بلندگوهایی که درون قفسه یا روی دیوار نصب میشوند نمیتوانند نتایج خوبی بدهند.