[امیر عباس انصاری]

اهداف کاتا
هر کاتا داراي دو هدف مي باشد.

اهداف فيزيکي تمرينات کاتا

علاوه بر افزايش دانش تکنيکي شخص، کاتا از نظر پرورش جسمي دو هدف دارد. اول تقویت استخوانها وماهيچه ها براي حداکثر کارايي بيو مکانيسم شخصی. هدف دوم پرورش حرکت و انعکاسهاي سريع و واکنش سريع در وضعيت دفاع از خود.

اهداف متا فیزيکي تمرينات کاتا

درتمرينات کاتا کيفيت هاي غير فیزيکي نيز وجود دارند که بايد به آنها توجه بسيار کرد تکامل ذهن و روان. فروتني و تواضع، کاتا با تعظيم شروع و بعد از اجراي هر کاتا احترام انجام مي گيرد. ( با تعظيم کردن ) کاراته کا حرکات خود را در يک وضعيت آرام و آماده نبرد که در عين حال از هوشیاري کامل برخوردار است شروع می کند. مرکز جاذبه و يا تاندن نقطه قدرت و تمرکز مي شود و در اين حالت کاراته کا کاملأ آماده مبارزه مي شود.

کيفيت هاي هر حرکت در کاتا

در تمرينات هيچ حرکت زايدي وجود ندارد. هر حرکت وظيفه و معنايي دارد. در طي اجراي کاتا شخص مي بايست از معاني حرکاتش در عين انکه حريف خيالي خود را همه جا زير نظر دارد آگاه باشد. زمان بندي صحيح هر حرکت نيز اهميت دارد.

هنگام اجراي تکنيکها چه تهاجمي و چه دفاعي شاگردبايد روش صحيح تنفس و هم زمان کردن آن را با به اجرا درآوردن تکنيک خاص انتخاب کند. کياي قدرت تکنيک را در هنگام اجرا بالا مي برد.

هر کاتا ويژگي خود رادارد. در اجراي کاتا شاگرد بايد سالها تحت نظر مربي مجرب آموزش ببيند. اين براي اطمينان در اجراي صحيح تکنيک ها است واين شاگرد تمامي مسايل ريز کاتا را باید تعليم ديده باشد.در اين قسمت است که شاگرد از هنر رزمي و راههاي جسماني فلسفي، در طول تمرينات قراردادي تکامل پيدا کرده است.

بيشتر کاتاها براي مثال با يک تکنيک دفاعي شروع و تقريباٌ تمام آنها با دفاع خاتمه مي يابد و حقيقتي که در جمله معروف استاد فوناکوشي نهفته است که مي گويد:

در کاراته هرگز اولين حمله وجود ندارد

در سبک کيو کوشين 6 عدد کاتاي (پري) 6 عدد پري او را 5 عدد کاتاي پينان 5 عدد پينان او را و 12 عدد کاتاي نيمه پيشرفته و پيشرفته وجود دارد.همانطور که گفتيم هر کاتا معني و مفهوم خاصي دارد.

• 1- کاتاهاي پينان: پينان يک اسم اوکينا وائي است به معني صلح آميز وظاهراٌ منظور ابداع کنندگان آن تقويت روحيه فرهنگي در خارج از محيط هاي رزمي بوده است.
• 2- سوکينو کاتا = کاتاي مشت يا ضربه مشت بسته
• 3- يا نتسو = چهارمين
• 4- تنشو = جزء کاتاهاي مقدماتي کاراته و به معني چرخش دستهااست.
• 5- سانچين نوکاتا = به معني سه مبارزه (با سانچين داچي فرق ميکند)
• 6- ساي هاي = يا ساي فاي معناي آخرين نقطه شکست يک کاتاي پايه است.
• 7- گيگ ساي داي = به معناي حمله يا هجوم اصلي يا بزرگ.
• 8- سي پاي = به معناي 18 حرکت يک کاتاي ناهاته است.
• 9- گيگ ساي شو= حمله يا هجوم کوچک.
• 10- گاريو = اژدهاي نشسته.
• 11- سي ان چين = آرامش در طوفان (ناهاتا) يک کاتاي پيشرفته است.
• 12- کانگوداي = نگاه کن به اسمان يک کاتاي نيمه پيشرفته.
• 13- سوشي هو= 54 حرکت يک کاتاي بسيار پيشرفته است.

در ابتدا هنرجويان کيو کوشين با6 عدد پري به اسامي تايکيو کاتاسون ايچ - ني وسان و گري - نوگاتاسو نوايچ - ني وسان اشنا مي شوند. در عين حال بعد از چند ماه تمرين با پري کاتاهاي او را ادامه ميدهند.تمرين کاتاي او را در پيشرفت فنون مبارزه و واکنش هاي دفاعي و تاي ساباکي هنر جو نقش پر اهميتي ايفا ميکند.

هر کاتا داراي يک بونکاي مي باشد.به اين معني که اجراي يک سري دفاع و تکنيک در صورت خيال مفهوم واقعي اش چگونه است.اگر يک تکنيک هيجي جودان انجام ميدهيم و بلا فاصله روي داچي کيبا داچي عقب کشي مي کنيم در عالم واقع چه اتفاقي مي افتد که اين دو حرکت را اجرا مي کنيم حريف مقابل چه واکنشي نسبت به هيچي انجام مي دهد که ما مجبور به اجراي تکنيک بعدي ميشويم مجموعه اين پندار هاو واقعيتها اساس بونکاي را تشکيل ميدهند . يک مربي خوب کاراته وظيفه دارد شناخت خود را از بونکاي هر کاتا افزايش دهد تا بتواند کاتا را به هنرجو دقيق مفهوم نمايد.

يادگيري بونکا ي در درجات بالا بسيار مهم و اساسي است زيرا به عمق و دليل واقعي حرکات به ظاهر نمايش ي کاتا پي مي برند و از درون به روح اصلي کاتا نزديک مي شوند.بونکا ي را معمولا بايد نزد اساتيد بزرگ و بسيار با تجربه يافت.

در سبک کيوکوشين کاتاها به دو دسته تقسيم مي شوند البته به دو علت

1- کاتا هائي که به منظور قدرت يابي و سرعت در حرکات ابداع شده ند.
2- کاتا هائي که به خاطر ايجاد تمرکز و تعادل با کمک تنفسهاي ويژه ايبوکي طراحي شده اند.

در ادامه به شرح کوتاهي از چند کاتا مي پردازند.

گيگ ساي داي = حمله بزرگ يا هجوم بزرگ

اين کاتا به منظور ايجاد تمرکز و تعادل با کمک تنفسهاي ويژه طراحي شده است. در اصل يک کاتاي ناهاته (جنوبي) است همانگونه که گفته شد هدف اصلي از تمرين اين کاتا بالا بردن قدرت حفظ تعادل لازم و جابجائي سريع مرکز ثقل بدن بدون برهم خوردن حالت بدن مي باشد.تمرين تمرکز به منظور اجراي صحيح تکنیکها و جابجايي سريع و تعيير وضعيت و تغيير جهت هاي سريع از ويژگيهاي اين کاتا است. در قسمت اول کاتا شاهد اجراي سه تکنيک بر روي سه داچي هستيم يک دفاع ( سانچين ) يک حمله ( زنکو تسو) يک دفاع همراه با عقب کشتي ( کيبا داچي ) در قسمت دوم قرينه اين حرکات تکرار مي گردد. در قسمت سوم کاتا سه تکنيک چودان اوچي اوکه با انقباظي کامل از عضلات و انجام ايبوکي اجرا مي گردد. بکار بردن نهايت قدرت و انقباض کامل عضلات از ديگر منظور هاي اين کاتا است. مرحله چهارم در داچي زنکوتسو اجراي مايگري چودان هيجي جودان-اوراکن اورشي اوچي باري ( همگي اوي ) و پنجمين تکنيک سوکي. مرحله5 چرخش با جمع کردن پاي راست ( فرار از آشي باران ) با زدن ضربه با کف پا در کيبا داچي اجراي ضربه شوتو جودان يوکو اوچي به همراه کياي ( اين مرحله به سرعت عمل و تعادل بالايي براي اجرا احتياج دارد ) اجراي زيباي اين قسمت از کاتا که دو بار تکرار مي شود ( بصورت قرينه ) حاکي از وجود ذاتي تعادل مرکز ثقل بدن به همراه سرعت عمل است. مرحله ششم،هفتم و هشتم تقريبأ قرينه مراحل سوم و چهارم و پنجم است. مرحله نهم کاتا بعد از اجراي شوتو، در داچي زنگوتسو با همه قدرت دوبار روبه جلو و يک بار روبه عقب ( ساگاري ) تکنيک سيکن موروتوزوکي اجرا مي کنيم ( دست موافق زير است ) اين تکنيک هم يک فن تعادلي و قدرتي فوقالعاده ايست که احتياج به تمرکز و مرکز ثقل دقيقي دارد.



گاريو=اژدهای نشسته

يک اژدها در حالت نشسته هم ترسناک قوي و سمبل قدرت و آتش است، همه هيبت و روح معنوي که در فرهنگ شرق دور از اژدها وجود دارد ( در خيلي از مراسم ملي و مذهبي، آنها، اژدها را به صورت ماکت و مجسمه يا بادکنک و ماسک حضورمي دهند ) ناشي از طرز تلقي آنها از قدرت و يا سمبلي از قدرت جادويي و افسانه اي موجود در اژدهاDrugon است در دنياي افسانه ديدن اژدها، خود نياز به شجاعت و شهامت دارد در فرهنگ خود ما نيز ديو مظهر وحشت و قدرتهاي مخوف فوق بشري و شيطاني است. گاريوکاتايي با حرکت تند و سريع و در عين حال نرم است. انعطاف بدني يک کاراته کا را هنگام اجراي کاتاي گاريو مي توان سنجيد. اين کاتا سرشار از چرخشهاي سبک و پيچشهاي ظريف است که تنها از يک بدن با قدرت مانور مفصلي خوب بر مي آيد. نقش کمر و باسن در اجراي تکنيکهاي چرخشي دستها،هماهنگي موزون در آنها و ايستادن بر روي داچي کوکوتسو، تعادل زيادي را مي طلبد. نرمي ولطافت و صلابت از اهداف اوليه کاتا مي باشد. شايد فکر کنيد اژدها سمبل قدرت و عظمت است ولي همه جاي اين کاتا سرشار از نرمي و لطافت مي باشد. تلقي بنده اينست، اژدهايي که نشسته است در عين آرام بودن سرشارازعظمت و ابهت مي باشد و حرکات نرم و سريع کاتاي گاريو بايد نشاني از عظمت و قدرت را به بيننده القا کند.

تکيه اصلي در کاتاي گاريو برروي داچي هاي کوتاه با استقرار سبک ( نکواشي داچي

) وتمرين براي حفظ تعادل است. استفاده بجا از چرخش کمر به هنگام اجراي تکنيک کاکه اوکه نيز تمريني براي بالا بردن تمرکز مرکز ثقل است. دو نقطه عطف کاتا دارد که اوج تعادل يک رزمي کار را نمايان مي سازد. يکي هنگام چرخش مواش گري و اوشيرواورامواشي و برگشت روي داچي نکواشی داچي و اجراي کاکه اوکه است و ديگر هنگام چرخش و پرش از نکواشی داچي به کاکه داچي و بدنبال آن پرش به بالا و چرخش به پشت و فرود روي کاکه داچي نشسته و جوجي گدان اوکه و چرخش بر روي کوکو تسواداچي نشسته است. واقعأ قدرت مانور و تعادل بدني لازم يک مبارزه گر کاراته رااز چگوني اجراي کاتاي گاريو توسط او مي توان فهميد تکنيک کاکه اوکه و وسرعت عمل در اجراي آن به فراوائي در جاي جاي کاتا وجود دارد.



تا يکيوکو

هر سه کاتاي فوق توسط مرحوم فوناگوشي گيچين ابداع شده اند و منظور اصلي از تمرين اين کاتا توجه و بدست آوردن مهارت بر روي داچي هاي کوکوتسووزنکتسو مي باشد. اين دوداچي تشکيل دهنده داچي هاي بسيار زياد در کاتاهاي ديگراند و جزو داچي هاي پايه مي باشند. همينطور اجراي ماي گدان باران و کياکوسيکن زوکي چودان و جودان در تاي کيوکوهاي ايچ و اوچي او که در تايکيوکوسان نيز از جمله تکنيکهاي ابتدائي و اصلي کاتا ها - کيهانها و کميته ها به شمار مي روند. زمان مناسب اجراي اين کاتاها براي يک مبتدي 30 ثانيه يکنفر شودان18 ثانيه و يک دان سه 12 ثانيه مي باشد. نحوه استقرار پاها و حرکت به جلو و چرخش از جمله اهداف اوليه اجراي اين کاتاها هستند.



سانچين= به معناي سه مبارزه است

شايد چون در سه جهت حرکت مي کنيم چنين معني مي دهد. داچي در اين کاتا، سان چين است که ايستادني محکم و استوار وغير قابل نفوذ مي باشد. و هدف آن افزايش قدرت بدني و تقويت ديافراگم با هماهنگي دم وبازدم ريه هاست حرکات در کاتا به تدريج و آرام با قدرت بسيار زياد انجام مي گيرد به طوريکه در انتهاي کاتا کاراته کا بايستي خيس عرق شده باشد هنگام اجراي هر تکنيک دست عمل بازدم شروع و در انتهاي تکنيک با توقف دست هوای درون ريه بايستي خالي شده باشد. زمان لازم جهت اجراي هرحرکت 5 ثانيه است البته دو چرخش 180 درجه بر روي داچي سان چين و دو عقب کشي ( ساگاري ) همراه با مواشي او که از اين تقسیم زماني مستثني هستند و با حد اکثر سرعت اجرا مي شوند در اين کاتا هيچ تکنيکي با پا اجرا نمي شود و تکيه اصلي بر روي سيکن زوکي است دقت در روش تنفسي ايبوکي و تمرين بر روي آن با استقرار محکم بر روي سان چين و فشار وارده ديافراگ از اصلي ترين اهداف اين کاتا به شمار مي رود.

اين کاتا بيانگر قدرت - نيروي سفتي و سختي در عين آرامش است.

يعني نمايشي از قدرت دروني يا چي کاتا رو است که از درون تاندن نشات گرفته و به همه اندامهاي بدن گسترش پيدا مي کند دراین حالت بدن کاراته کار بمانند تخته سنگي محکم است طوري که حتي مي توان روي بدنش چوب شکست.



تننشو= چرخش دست

داچي اصلي در کاتا - سانچين ( ساعت شني ) مي باشد. اصولا اين اسقرار نشان ازقدرت و نيروي فراوان دارد سانچين ایستادني استوار و محکم و غيرقابل نفوذ است درعين اين منظور اجراي چرخشي دستان به سرعت و توقف دست دفاع کننده با نقطه تهاجمي در انتهاي تکنيک مقصود نظر است. دفاع در اين کاتا با کف دست پاشنه دست تي شو و مچ ( کوکن ) مي باشد. يعني تکنيکهاي دفاعي دست باز .

هدف ديگر اين افزايش قدرت بدني و تقويت ديافراگم است که اين هر دو درنهاد داچي سان چين وجود دارد.

دقت بر روي روش تنفسي ايبوکي و هماهنگي آن با حرکات دفاعي دست و دم و بازدم نياز به تمرکز جدي هنگام اجرا دارد عمل بازدم با شروع حرکات تکنيک دست شروع و با توقف ناگهاني در انتهاي مسير تکنيک کليه هواي ريه خالي سپس عمل دريافت اکسيژن با جمع کردن سريع دست در لحظه کوتاه انجام مي شود. زمان دم 1/2 زمان باز دم خواهد بود.



ساي هاي يا ساي فا ( آخرين نقطه شکست ) :

يک کاتاي پايه براي هنر جويان کمربند سياه است که بر محوريت حمله استوار شده است. اين کاتا فاقد هر گونه تکنيک دفاعي مي باشد کليه تکنيک ها در انجا هجومي هستند معني و منظور معنوي کاتا شايد اين باشد در آخرين نقطه و مرحله مردانه و بمانند يک سلحشور با ايمان به دشمن هجوم آورند و تسليم نشد همه تکنيکهاي کار بردي در ساي ها فنون حمله بسيار موثرهستند که به نقاط حساس حريف ضربه وارد مي کند ( به سر- شقيقه- زير چانه - آبگاه و پيشاني ) با گرفتن سر و ضربه زدن به آن گرفتن دست و ضربه به پيشاني. منظور نهايي اجراي ضربات بسيار کاري با قوت تمام است کيمه عالي و سرعت زياد لازمه وجودي اين کاتا مي باشد تمرين بر روي سرعت زياد اصابت تکنيکها و چرخش ها مدنظر است. ريتم کلي ضرباهنگ کاتا از ديد ناظر خارجي همانند مبارزه يک جنگجوي تنها در محاصره نيروهاي دشمن است که با دليري بسيار و قدرت مافوق تصور در انتها ضربان قلب کاتارو بايستي به حدود 160 ضربه در دقيقه رسيده باشد.

ساي ها يا ساي فا از زيباترين کاتاها مي باشد.
در انتها بايد عرض کنم تجربه استادان واقعي کاراته فقط در اثر مرور زمان، تمرين مداوم، فکر کردن به چگونگي کار پيدار کردن راه ها و روش هاي کاملتر براي پیشرفت و اعتلاي کار بدست مي آيد و لاغير. اميدوارم برداشت و درک حقير از مبحث کاتا را به حساب يک شاگرد گستاخ نگذاريد و با راهنمايي و ارشاد بنده را قرين رحمت فرمايد.
Copyright © kyokushinzcf.com