[behnam5555]

پيشگيري از درد ستون فقرات

‌استراحت‌هاي‌5‌ دقيقه‌اي در‌حين كار‌ و ‌هم سطح بودن مانيتور ‌با چشم‌ها از درد كمر پيشگيري مي‌كند

درد ستون فقرات يا درد پشت يكي از شايع‌ترين شكايات از سوي بيماران مراجعه‌كننده به مراكز درماني است و تقريبا 90 درصد از افراد در طول زندگي خود، درد ستون فقرات را تجربه مي‌كنند.
دكتر ناهيد كيان‌مهر، فوق تخصص روماتولوژي و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران در گفت‌وگو با جام‌جم مي‌گويد: ستون فقرات به عنوان بخش اصلي استخوان‌بندي بدن انسان، توانايي چرخيدن و خم شدن را فراهم مي‌سازد.
وي مي‌افزايد: بين مهره‌هاي ستون فقرات كه به وسيله مفصل‌هاي كوچكي به هم متصل مي‌شوند، ديسك‌ها قرار دارند كه از وارد آمدن فشار بيش از حد به مهره‌ها و آسيب جلوگيري مي‌كنند، ولي ضربات و فشار‌هاي بيش از حد به ديسك باعث خروج ماده ژلاتيني مياني آن مي‌شود كه مي‌تواند باعث آسيب عصبي و ايجاد درد شود.
اين استاد دانشگاه با اشاره به اين كه همه اجزاي ستون فقرات از جمله اعصاب، مفاصل، عضلات، تاندون‌ها و ليگمان‌ها (كشيدگي رباط‌ها) مي‌توانند باعث درد شوند، درد پشت يا ستون فقرات را به 4 قسمت درد گردن، درد تنه، درد قسمت تحتاني يا كمر و درد ناحيه دنبالچه تقسيم مي‌كند و مي‌گويد: ممكن است بيماران از يك درد مبهم يا شديد در ناحيه پشت بدن شكايت كنند كه اين درد مي‌تواند به اندام‌هاي تحتاني يا فوقاني انتشار پيدا كند و از علائم همراه ديگر آن مي‌توان از بروز ضعف عضلاني و اختلال حس به صورت گز‌گز و يا بي‌حسي نام برد.

انواع درد ستون فقرات

به گفته اين متخصص داخلي، درد ستون فقرات را مي‌توان براساس علت ايجادي آن به 2 دسته تقسيم كرد: درد مكانيكي يا غيراختصاصي كه (98 درصد دردها را تشكيل مي‌دهد) و بيشترناشي از اسپاسم عضلات يا كشيدگي تاندون‌ها و رباط‌هاست . از جمله علل درد در اين گروه آرتروز مفاصل بين مهره‌اي، ديسك دچار فتق شده، تنگي كانال نخاعي و اختلالات آناتوميك ستون مهره است كه با فعاليت بيمار، درد تشديد مي‌شود.اين پزشك متخصص معتقد است آرتروز در مهره‌هاي گردني و كمري نسبت به مهره‌هاي تنه كه تحرك كمتري دارد، شايع‌تر است و درد كمري كه به زير زانو و كف پا انتشار پيدا مي‌كند و اصطلاحا سياتيك ناميده مي‌شود. اساسا ناشي از تحت فشار قرار گرفتن رشته‌هاي عصبي در اثر آرتروز يا بيماري ديسك بروز مي‌كند.
وي درباره علت دوم درد ستون فقرات تاكيد مي‌كند: دردهاي ثانويه كه 2 درصد دردهاي ستون فقرات را تشكيل مي‌دهد ممكن است ناشي از بدخيمي، عفونت‌هاي مهره و ديسك (عفونت‌هاي ميكروبي، تب مالت، سل) آبسه و بيماري‌هاي روماتيسمي باشد كه معمولا با فعاليت، درد بيمار تخفيف پيدا مي‌كند.
دكتر كيان‌مهر علت ديگر دردهاي ثانويه ستون فقرات را، دردهاي اعضاي احشايي مانند معده و كليه، عنوان كرده و مي‌افزايد: اختلالات رواني و استرس‌ها از عوامل ايجادكننده و تشديد‌كننده درد ستون فقرات هستند. به گفته وي از علائم هشداردهنده دردهاي كمري، مي‌توان به ضعف عضلاني پيش‌رونده در اندام تحتاني و فوقاني، بروز اختلال كنترل ادراري يا مدفوعي، وجود درد شديد كه خواب بيمار را مختل كرده باشد، وجود تب و لرز و كاهش وزن، بروز درد پس از يك حادثه يا ضربه، بيماران مبتلا به پوكي استخوان و سنين بالاي 50 سال اشاره كرد.

درمان درد

اين روماتولوژيست با ابراز اين كه درد حاد ستون فقرات اساسا ناشي از اسپاسم عضله يا كشيدگي رباط‌هاست، مي‌گويد: معمولا اين دردها حداكثر تا 6 هفته طول مي‌كشد كه در بيشتر موارد با استفاده از مسكن‌هايي ساده همچون استامينوفن و ‌ايبوپروفن تسكين پيدا مي‌كند.
به گفته دكتر كيان‌مهر، استفاده از گرما به صورت دوش آب گرم به مدت 10 تا 15 دقيقه يا حوله مرطوب (نه چندان داغ) در تسكين درد موثر است، همچنين در برخي از بيماران قرار دادن تكه‌هاي يخ يا يك حوله يخ‌زده كه به دور آن حوله خشكي پيچيده شده است، مي‌تواند از شدت درد بكاهد ولي نبايد اين موضوع را فراموش كرد كه در صورت وجود درد شديد گردن يا بي‌حسي‌اي كه به شانه‌ها انتشار پيدا مي‌كند، بايد ترجيحا به پزشك مراجعه و انجام ورزش‌هاي كششي را فراموش كرد.
او مي‌افزايد: كاهش استرس‌هاي رواني تا حد بسيار زيادي در كاهش درد، عود و حتي پيشگيري موثر است و از جمله روش‌هاي پيشنهادي به منظور كاهش درد، انجام يك دم عميق و نگه داشتن نفس به مدت چند ثانيه و بازدم به صورت كامل است، ولي در مورد كمر درد، استراحت در منزل به مدت يك تا 2 روز مي‌تواند بيمار را مجددا به فعاليت روزانه خود بازگرداند . اين روماتولوژيست تصريح مي كند: نبايد فراموش شود كه فعاليت سنگين، برداشتن اجسام سنگين، خم شدن و پيچش كمر به صورت مكرر مي‌تواند درد را بازگرداند. بنابراين حركات نرمشي و ورزش‌هاي تقويت‌كننده عضلات كمر و شكم و آيروبيك پس از تسكين موقت درد حاد بايستي انجام شود.
دكتر كيان‌مهر با اشاره به اين كه امروزه ثابت شده است استفاده از كمربند و كرست‌هاي كمر در بهبود درد تاثير كمي دارد، مي‌افزايد: درد ستون فقرات بيش از هر چيز به علت زمينه‌اي آن بستگي دارد.

پيشگيري‌هاي لازم

دكتر كيان‌مهر، پرهيز از نشستن در يك وضعيت طولاني، استراحت‌هاي 5 دقيقه‌اي در حين كار و هم سطح بودن مانيتور كامپيوتر با چشم‌ها را از عومل پيشگيري از درد ستون فقرات ذكر كرده و عنوان مي‌كند: حمل كوله‌پشتي و كيف‌هاي سنگين روي شانه‌اي مي‌تواند تا حد زيادي باعث درد شود، بنابراين بهتر است از كيف‌هاي چرخ‌دار يا كيف‌هاي دستي استفاده شود و هنگام نشستن يا راه رفتن، اصول سر بالا، شانه‌ها پايين و پشت صاف را فراموش نكرد . همچنين هنگام خوابيدن به پشت بايد از بالش كوتاه استفاده كرد و زير زانوها يك بالش كوتاه قرار داد و در صورت خوابيدن به پهلو ارتفاع بالش در حدي باشد كه گردن در وضعيت صاف قرار گيرد و تا حد امكان از خوابيدن روي شكم پرهيزكرد.