[ابریشم]

تهران دوره صفويه
اين دوره از حيات شهر تهران، از زمان شاه تهماسب صفوي(948- 930 هـ‌.ق) آغاز مي‌شود. در اين زمينه دكتر ناصر تكميل همايون در كتاب تاريخ اجتماعي و فرهنگي تهران آورده است: شاه تهماسب صفوي كه به دليل مدفون بودن جد اعلاي صفويان- امامزاده حمزه- در جوار حضرت عبدالعظيم بارها از قزوين به زيارت اين اماكن مقدسه مي‌رفت، نخستين بار در سال 944 هـ.ق از قريه آباد تهران ديدار كرد و از آن خوشش آمد و به شكارگاه‌ هاي آن علاقه‌مند شد و چندين بار در سفرهاي خود در آن قريه اقامت گزيد.



او سرانجام در سال 961 هـ.ق دستور داد در پيرامون تهران كه 6000 گام محيط آن بود، بارويي با يكصد و چهارده برج(به عدد سوره‌هاي قرآن مجيد) بنا كنند و در هر برج سوره‌اي از كلام‌الله را براي تبرك پنهان سازند. برج‌ها با فاصله منظم از يكديگر به اين شرح پديد آمد: سمت جنوبي 40 برج، سمت شمالي 31 برج، سمت غرب 22 برج و سمت شرق 21 برج.



تهران ابتدا از نظر وسعت اندكي بزرگتر از چند شهر آن روزگار بود و از چهار طرف دروازه‌هايي به اين شرح داشت:



× جنوب: دروازه اصفهان يا دروازه حضرت عبدالعظيم در مدخل كنوني بازار عباس‌آباد، خيابان مولوي.

× شمال: دروازه شيمران در مدخل كنوني خيابان پامنار.

× غرب: دروازه قزوين در مدخل كنوني بازارچه قوام‌الدوله، ميدان شاهپور سابق.

× شرق: دروازه دولاب در مدخل كنوني بازارچه نايب‌السلطنه خيابان ري.



شاه تهماسب علاوه بر آباداني تهران، باغ ‌ها و بناهاي حكومتي متعددي بنا كرد. پس از مرگ شاه تهماسب، جانشين او شاه اسماعيل دوم نيز توجه خاصي به تهران داشت.



تهران تا پايان سلسله صفويه رو به ترقي و توسعه داشت. با حمله افاغنه به ايران و سقوط شهر اصفهان با تمام عظمت و هيبت آن، شاه سلطان حسين نيز به قتل رسيد و افغان ‌ها حكومت را در دست گرفتند.