[مهدی]

در حالي كه هر روز خبرهاي نگران‌كننده‌اي از مرگ درياچه اروميه به گوش مي‌رسد، اين بار به گفته مسوولان سازمان حفاظت محيط زيست گذشتن شوري نمك درياچه اروميه از حد فوق اشباع و رسيدن به 360 گرم بر ليتر كه نابودي «آرتميا» به عنوان مهمترين موجود اين درياچه را به همراه داشته است، موجب شده كه ايران مقام اول شورترين درياچه جهان را به خود اختصاص دهد!

به گزارش خبرنگار «محيط زيست» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، در حالي كه درياچه اروميه به عنوان بيستمين درياچه بزرگ جهان با مساحتي حدود 483 هزار هكتار يكي از مهمترين و با ارزش‌ترين اكوسيستم‌هاي آبي و بزرگترين درياچه داخلي ايران به شمار مي‌آيد، جديدترين آمارها نشان مي‌دهد 3 هزار كيلومتر مربع از اين درياچه كه از سال 1354 در فهرست كنوانسيون حفاظت از تالابها (رامسر) ثبت شده است، به شوره‌زار تبديل شده، سطح آب درياچه اروميه هم‌اكنون از حداكثر سطح تراز آن 7 متر كاهش يافته است و به پيش‌بيني كارشناسان سطح آب درياچه اروميه تا 2 ماه آينده از حداقل تراز سال گذشته نيز كمتر مي‌شود و كارشناس مسوول تالاب‌هاي سازمان حفاظت محيط زيست نيز تاكيد كرد: 130هزار هكتار از درياچه ارميه به طور كامل شوره‌زار شده و ديگر قابل بازگشت نيست!


كارشناس مسوول تالاب‌هاي سازمان محيط زيست:
ايران صاحب شورترين درياچه جهان شده است!
130هزار هكتار از درياچه ارميه به طور كامل شوره‌زار شده و ديگر قابل بازگشت نيست

علي‌رغم خشكسالي‌ها، هر سال 5 درصد بر توليدات محصولات كشاورزي در استان‌هاي حاشيه درياچه اروميه افزوده شد!
مهندس باقرزاده كريمي، كارشناس مسوول تالاب‌ها و مشاور معاون محيط طبيعي سازمان حفاظت محيط زيست با اشاره به اينكه شورترين درياچه دايمي جهان «بحرالميت» با غلظت نمك حدود 300 گرم بر ليتر بوده است به ايسنا گفت: اين در حاليست كه شوري درياچه اروميه هم‌اكنون با صفر شدن ورودي آب به آن با گذشتن از حد فوق اشباع به 360 گرم بر ليتر رسيده است كه بدين ترتيب بايد بگوييم ايران صاحب شورترين درياچه جهان شده است!

وي با تاكيد بر اين كه بحران درياچه اروميه زخم كهنه‌اي است كه هم اكنون سر باز كرده است افزود: اين امر نتيجه سه دهه توسعه ناپايدار و بي‌رويه در منطقه است كه بارگذاري‌هاي غيرقابل تحملي را براي اين حوزه ايجاد كرده است.
وي با اشاره به اينكه طي سالهاي گذشته علي رغم خشكسالي هر سال 5 درصد بر توليدات محصولات كشاورزي در استان‌هاي حاشيه درياچه اروميه افزوده شد تصريح كرد: اين امر نشان دهنده آن است كه فشار بر منابع آبي اعم از آبهاي سطحي و زيرزميني در اين منطقه به شدت افزايش داشته است.

كارشناس مسوول تالاب‌هاي سازمان حفاظت محيط زيست با تاكيد بر اينكه بايد از ميزان برداشت و توقعات از منابع آبي بكاهيم تصريح كرد:‌ كل بحران درياچه اروميه قابل حل نيست ولي تا جايي كه مربوط به مسائل انساني است مي‌توان اين بحران را مديريت كرد.
وي گفت: نمي‌شود وزارت نيرو آب را رهاسازي كند اما آبي به درياچه نرسد! اين امر نشان دهنده برداشت‌هاي بي‌رويه و غيرمجاز است كه در اين خصوص بايد نظارت‌هاي ويژه صورت گيرد.

كارشناس مسوول تالاب‌هاي سازمان حفاظت محيط زيست افزود: تا زماني كه برداشت از منابع آبي تنظيم نشود، به تعادل نمي‌رسيم گفت متاسفانه مردم منطقه خشكسالي را در زندگي روزمره خود حس نمي‌كنند و كشاورز كار خود را انجام مي‌دهد و تنها حاشيه‌نشين‌هاي درياچه آنهم اخيرا بحران خشكسالي را احساس كرده‌اند.

وي با تاكيد بر اينكه بايد از بروكراسي براي حل معضلات درياچه اروميه پرهيز كرد و به ايسنا گفت: انتقال آب و بارورسازي ابرها كارهاي اورژانسي است كه مي‌توان براي نجات درياچه اروميه انجام داد.

كارشناس مسوول تالاب‌هاي سازمان حفاظت محيط زيست تصريح كرد:‌ سطح تراز درياچه اروميه از متوسط سطح تراز 5/3 متر پايين‌تر است و بدين ترتيب 130 هزار هكتار از درياچه اروميه به طور كامل شوره زار شده و با شرايط فعلي ديگر قابل بازگشت نيست.

وي با اشاره به اينكه مهم‌ترين مشكل امسال در درياچه اروميه افزايش تبخير به دليل افزايش دما نسبت به سالهاي گذشته است گفت: خيلي از اقدامات را مي‌توان بدون هزينه انجام داد اما نجات درياچه اروميه نيازمند صرف زمان و اراده قطعي مسوولان است.


مدير كل محيط زيست آذربايجان غربي:
شوري درياچه اروميه به 360 گرم بر ليتر رسيد!
3 هزار كيلومتر مربع از اراضي درياچه به شوره‌زار تبديل شد
جمعيت آرتميا اروميه تقريبا به صفر رسيده است

وزارت جهاد كشاورزي به جاي آن كه عرصه‌هاي كشت آبي موجود را به آبياري تحت فشار يا قطره‌اي تبديل كند، عرصه‌هاي جديدي در پاي كوه‌ها با سيستم‌ تحت فشار ايجاد كرده است!
مهندس حسن عباس‌نژاد، مديركل محيط زيست آذربايجان غربي كه مديريت پارك ملي درياچه اروميه را نيز بر عهده دارد به ايسنا گفت: شوري درياچه به حد فوق اشباع رسيده و هم‌اكنون با 20 گرم بر ليتر افزايش نسبت به ماه گذشته به 360 گرم بر ليتر رسيده است. از سوي ديگر 3 هزار كيلومتر مربع از اراضي درياچه به شوره‌زار تبديل شده است.

وي با اشاره به اين كه ورودي آب درياچه اروميه هم اكنون صفر است، افزود: در خصوص مديريت زيست بومي درياچه اروميه در سطح ملي تصميمات خوبي گرفته شده و ستاد اجرايي آن در سطح ملي تشكيل شده و حق آبه درياچه اروميه 1/3 ميليارد مترمكعب در سال تعيين شده است كه سه استان آذربايجان غربي، شرقي و كردستان موظف به تامين اين حق‌آبه شده‌اند. از سوي ديگر موضوع انتقال بين حوضه‌اي نيز در حال پيگيري است كه در اين خصوص گزينه‌هاي مختلفي مطرح شده است.
مدير كل محيط زيست آذربايجان غربي با اشاره به اين كه باروري ابرها نيز از ديگر تصميمات اتخاذ شده در اين زمينه است، افزود: در عين حال مطلع شديم كه رييس‌جمهوري دستور انتقال 2 ميليارد مترمكعب آب را به اين حوضه صادر كرده است كه با توجه به حق‌آبه تعيين شده در اين خصوص پيش‌بيني مي‌كنيم وضعيت درياچه اروميه بهبود يابد.

وي با اشاره به اين كه مجموعه اقدامات انجام شده مثبت بوده است، گفت: اگر شرايط جوي به حالت عادي باز گردد قطعا وضعيت درياچه اروميه بهتر از سال‌هاي 81 و 82 خواهد شد.
مدير كل محيط زيست آذربايجان غربي مهمترين مشكل درياچه اروميه كاهش نزولات آسماني، استفاده بي رويه از آب‌هاي زيرزميني و ورودي صفر آب از رودخانه‌هاي حوضه آبخيز درياچه اروميه عنوان كرد و به ايسنا گفت: كاهش نزولات آسماني موجب افزايش فشار بر آب‌هاي زيرزميني شده و همين امر موجب شده با تخليه آب‌هاي زيرزميني، آب شور جايگزين آن شود.

وي با اشاره به اين كه هم اكنون 21 رودخانه با 39 مسيل وارد درياچه اروميه مي‌شوند گفت: در حال حاضر بر روي تمامي اين رودخانه‌هاي منتهي به اين درياچه يا سد احداث شده و يا در دست احداث است.
مدير كل محيط زيست آذربايجان غربي تاكيد كرد: يكي از مشكلات عمده بهره‌برداري از سدهاي احداث شده بر روي درياچه اروميه است كه پيش‌بيني مي‌شود 4 ميليارد متر مكعب آب از اين سدها براي كشاورزي و ساير مصارف طي سال‌هاي آينده بهره‌برداري شود كه اين امر فشار مضاعفي را بر درياچه اروميه وارد مي‌كند.

وي در خصوص تاثير ميانگذر درياچه اروميه بر خشك شدن آن گفت: به اعتقاد بنده احداث اين ميانگذر هيچ گونه تاثيري بر خشك شدن درياچه اروميه نداشته و تنها چرخه آب را بر هم زده و اين امر موجب شده است رسوبات در بخش جنوبي درياچه اروميه انباشته شود.

مدير كل محيط زيست آذربايجان غربي به افت شديد جمعيت آرتميا در درياچه اروميه اشاره كرد و گفت: بررسي‌هاي صورت گرفته نشان مي‌دهد ميزان آرتميا در درياچه اروميه به شدت كاهش يافته و تقريبا به صفر رسيده است، اما سيست آن تا 50 سال باقي مي‌ماند كه اميد داريم با آبدار شدن مجدد درياچه اروميه شاهد حضور آرتميا به عنوان مهمترين موجود اين درياچه باشيم.

وي در خصوص جزاير درياچه اروميه گفت: از ساليان قبل آب انبارهايي در اين جزاير براي حيوانات آن احداث شده است و هر چند دبي چشمه‌ها در اين جزاير بسيار كاهش يافته است، اما مشكل كم آبي در آن‌ها نداريم.
مدير كل محيط زيست آذربايجان غربي افزود: در عين حال در صورت اتصال جزاير به خشكي و احتمال خروج قوچ و ميش با توجه به مهاجرپذير بودن اين گونه، تهميدات لازم در اين خصوص انديشيده شده، اما در عين حال نيازمند تقويت تجهيزات فيزيكي براي حفاظت هستيم.

وي در خصوص اقدامات وزارت جهاد كشاورزي براي افزايش راندمان آب كشاورزي در منطقه گفت: متاسفانه در اين خصوص اقدامات موثري صورت نگرفته به شكلي كه 70 درصد آب كشاورزي در اين منطقه هدر مي‌رود كه در اين راستا بايد وزارت جهاد كشاورزي نسبت به اصلاح سيستم‌ آبياري اقدام كند.
مدير كل محيط زيست آذربايجان غربي تاكيد كرد: وزارت جهاد كشاورزي به جاي آن كه عرصه‌هاي كشت آبي موجود را به آبياري تحت فشار يا قطره‌اي تبديل كند، عرصه‌هاي جديدي در پاي كوه‌ها با سيستم‌ تحت فشار ايجاد كرده است كه اين امر فشار مضاعفي بر حوضه وارد مي‌كند.

گفتني است درياچه اروميه و جزاير متعدد آن به لحاظ ويژگي‌هاي منحصر به فرد اكولوژيكي از سال 1346 به عنوان منطقه حفاظت شده و از سال 1349 به عنوان پارك ملي مورد حفاظت قرار گرفته است.

اين درياچه از سال 1354 به عنوان ذخيره‌گاه بيوسفر در برنامه انسان و كره مسكون سازمان يونسكو معرفي و در آن ثبت شده است.

در سال 1354 درياچه اروميه و تعدادي از درياچه‌هاي آب شيرين جنوبي آن به علت دارا بودن معيارهاي جهاني كنوانسيون حفاظت از تالابها (رامسر 1971) در ليست تالاب‌هاي كنوانسيون قرار گرفته است و هم اكنون به دليل مشكلات زيست محيطي در ليست تالاب‌هاي در معرض تغييرات شديد اكولوژيكي قرار دارد.

آرتميا مهمترين موجود اين درياچه است و از گونه‌هاي تهديد شده جهاني پرندگان كه در اين منطقه ثبت شده‌اند مي‌توان به پليكان پاخاكستريف باكلان كوچك، غاز پيشاني سفيد كوچك، عروس غاز، اردك مرمري، اردك سرسفيد، اردك بلوطي، خروس كولي دشتي، ميش مرغ، دليجه كوچك اشاره كرد. همچنين در حدود 1500 گونه گياه آوندي در حوزه اروميه به ثبت رسيده است كه متعلق به 85 خانواده مي باشند. از اين 1500 گونه 353 گونه ارزش اقتصادي و 290 گونه اهميت اکولوژيک دارند.



منبع: ایسنا
26/6/89