سلام خدمت تمام بچه ها
من خودم ایلامی هستم ویه مقدار راجب ایلام براتون توضیح میدم تا رفع ابهام بشه .
اسمای ایلام به ترتیب
1 سرزمین نفرین شده
2 الامتو سرزمین طلوع خورشید
3 بعد از ورود اسلام جبل کوهستان
4 پشت کوه
5 دهبالای ده والای
6 حسین اباد (حسین قلی خان لر) حکومت لرها بر ایلام
7 ایلام شکست حکام والی (لرها) از رضاشاه و فرار انها به خا نقین عراق
لازم به ذکر بگم چون لرها در ایلام حکومتی حدود 200 سال داشتن گویش کردی ایلامی با لری ادقام شده که چند کلمه لری در گویش ایلامی وجود دار که در بارش توضیح میدم
گویش یا زبان ایلامی به فیلی،محکی،ایلامی شهرت داره که در ایلام اونو با عنوان فیلی می شناسن این اسمو کردای عراق برای کردای ایلامی انتخاب کردن به دلیل حکومت خاندان لر فیلی به معنی کردهای که لرهای فیلی بر انان حکومت میکنن و باشکست خان والی از رضا شاه این سلطه پایان یافت . گویش فیلی خیلی به کلهری نزدیکه در حدود چند کلمه اختلاف وجود داره و کردهای فیلی و کلهری خیلی راحت با هم صحبت میکنن من چند مثال میزنم
مادر: دالگ
پدر:بوگ
مادربزرگ: داپیر
پدر بزرگ:باپیر
برادر:برا
خواهر:خویشک
دایی:خالو
زن دایی:ژن خالو
عمو:ایلامی تاتگ کلهری مامو
زن عمو:ایلامی ژن تاتگ کلهری ماموژن
می خواهم:ایلامی خوازم کلهری توام (نخوازم نتوام)
عمه: میمگ
خاله:میمگ
شوهر خاله وعمه:شی میمگ
بزرگ:ایلامی واژه لری گپ، قی، قوین کلهری کلن و قی قوین
دماغ:ایلامی واژه لری پت کلهری لیت
قابلمه:ایلامی جقه ،قاولمه،تاوه کلهری واژه عربی دیگ
ظرف: ایلامی حاجت
سیاه:سیه
سفید:سفد
سبز:سوز
قرمز:قرمز
ابی:کاو
ماه:مانگ ،مانگ شو
شب:شو
روز:روژ
برگ:ایلامی ولگ ،ولگ مار کلهری ولنگ
کفش : کوش
خانه: مال
کوه :کیه
سنگ: کچگ
باران :واران
برف:وفر
بهار:وهار
درخت :دار
شاخه درخت:پل: پلپو
حشرات: مل ، مل مور
مورچه: مریژ
بچه :ایلامی زارو،بچه کلهری منال
اب :آو
خون:خین
رهگذر: ره وار
کوپک:بیچگ
چند کلمه رو نوشتم برای کسایی که با زبان ایلامی آشنایی ندارن همون طور که میبینین در زبان فیلی از چند لغت لری استفاده میشه که همون طور که گفتم به دلیل حکومت کردن لرها بر ایلام
در ظمن در استان ایلام 70درصد مردم کردن و بقیه لر،لک،وعرب هستن حتی زبان لری دره شهر هم خیلی ساده تر از خرم اباده و شهرستان ایوان و بخشی از شیروان چرداول کلهر هستن که سعی کردم از گویش کلرهای ایلام رو براتون چند مثال بزنم
(و خطری که زبان و گویش کل استان ایلامو تهدید میکنه این که زبان فارسی به شدت داره جای زبان محلی رو میگیره راحت تا 20 سال اینده فکر نکنم کسی با زبان محلی حرف بزنه مثل کرمانشاه که نصف بیشترشون فارسی حرف میزنن البته خدا نکنه اون روز بیاد)
درضمن درباره گویش کلهری من زیاد اطلاع ندارم و ممکن کلهری ایلامی با کرمانشاه تا حدودی فرق کنه