نگاهی کوتاه بر آثار استاد کزازی (1)
آب و آینه (مجموعه مقاله)
نشر آیدین - سال ۱۳۸۴
جستارهایی است در ادب و فرهنگ که پهنه ای از ادب و فرهنگ و اندیشه ایرانی را در بر می گیرد و در آن ، زمینه هایی گوناگون از اسطوره شناسی و باورهای باستانی تا ادب کودکان کاویده شده است. این جستارها در میانه سالهای ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۲ در مجله ها و نشریه های دانشگاهی و فرهنگی ، پراکنده ، به چاپ رسیده بوده است.
---------------------------------
از گونه ای دیگر (شاهنامه شناسی)
چاپ اول : نشر مرکز - سال ۱۳۶۸
چاپ دوم : نشر مرکز - سال ۱۳۸۰
"از گونه ای دیگر" مجموعه ای فراهم آمده از چهار جستار یا مقاله است که همگی در زمینه فرهنگ و ادب نوشته شده اند. گفتارهای این دفتر که برخی از آنها برای اولین بار در این اثر به چاپ رسیده اند و بعضی پیش تر در گاهنامه ها نشر شده اند ، در چند زمینه پیوسته با هم و جملگی بر زمینه فرهنگ ایرانی و میراث معنوی آن است.
-------------------------------------
بیکران سبز (دفتر شعر)
نشر مرکز - سال ۱۳۶۹
"بیکران سبز" گزیده ای از سروده های دکتر کزازی است که در میانه سال های۱۳۵۰ تا۱۳۶۷را دربر می گیرد.
---------------------------------
پارسا و ترسا (عطارشناسی)
انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی - سال ۱۳۷۶
"پارسا و ترسا" گزارشی است از داستان شیخ صنعان ، عطار. این چامه که از دشوارترین و پیچیده ترین چامه های خاقانی است ، توسط دکتر کزازی از سه دیدگاه ویژه واژه شناسی ، زیباشناسی و ژرفاشناسی بررسی شده است.
-----------------------------
پرنیان پندار (مجموعه مقاله)
انتشارات روزنه - سال ۱۳۷۶
"پرنیان پندار" مجموعه ای است از مقالات گوناگون دکتر کزازی در زمینه های متنوع فرهنگی و ادبی که جملگی در میانه سال های ۱۳۷۰ تا ۱۳۷۵ نوشته شده اند و در ماهنامه ها به چاپ رسیده اند. پرنیان پندار ، سی و دو جستار یا مقاله را در برمی گیرد.
----------------------------
پند و پیوند - گزارش بیست غزل حافظ بر پایه زیباشناسی و باورشناسی (حافظ شناسی)
نشر قطره - سال۱۳۷۸
"پند و پیوند" در حقیقت ، جلد دوم کتاب دیرمغان است که در آن ، دکتر کزازی به شیوه ای نو به گزارش غزل های حافظ پرداخته است و غزلهای خواجه را بر پایه زیبا شناسی و باورشناسی بررسی و گزارش کرده است.
-----------------------------
تَرجُمانی و تَرزَبانی (هنر ترجمه)
نشر جامی - سال ۱۳۷۴
"تَرجُمانی و تَرزَبانی" حاصل کند و کاوها ، درنگ ها و دیدگاه های دکتر کزازی درباره هنر ترجمه است که در چند جستار فراهم آمده است و در آن شیوه های گونه گون ترجمه مورد بررسی قرار گرفته است.
-----------------------------
تندبادی از کنج (شاهنامه شناسی)
نشر آیدین - سال ۱۳۸۶
"تندبادی از کنج " گزارشی است بیت به بیت و همه سویه از داستان رستم و سهراب شاهنامه ، بر پایه دانشهای گونه گون ادب شناسی و سخن سنجی ، با دیباچه ای در چگونگی و ارزش این داستان.
-----------------------------
دُرّ دریای دَری (شاهنامه شناسی)
نشر مرکز - سال ۱۳۶۸
"دُرّ دریای دَری" کتابی کم نظیر در ادب پارسی است. این کتاب گزارش درازآهنگی است از قصیده ای بلند که دکتر کزازی آن را در ۲۷۸ بیت سروده است و چنین آغاز می شود :
هر که او را شور معنی گستری است
زیب شعرش دُرّ دریای دَری است
در این چامه بلند ، سرگذشت شعر پارسی از آغاز تا روزگار ما نموده شده است. علاوه بر آن ، زندگینامه ، نکات ویژه زندگی و نیز شیوه سخنوری هر شاعر بیان گردیده است.
نویسنده در مقدمه گسترده خویش بر این اثر ، مطالب جالب و مفیدی در زمینه "چیستی هنر" و نیز "چگونگی آفرینش هنری" آورده است که در جای خود ، روزنی به جهان پر رمز و راز هنر است.
-----------------------------
دیدار با اژدها (گزارش سفر)
نشر قطره - سال ۱۳۸۰
"دیدار با اژدها" ، روزنگار سفر کوتاه دکتر کزازی به چین ، سرزمین افسانه ای آسیاست. این اثر که از دید شیوه و قالب یکسره با روزهای کاتالونیا همسان و دمساز است ، پیوندهای فرهنگی ، تاریخی ایران و چین را مورد بررسی قرار داده است. دکتر کزازی اعتقاد دارد که شناخت چین کهن ما را در شناخت خویش یاری خواهد داد ، چرا که چین کهن یادگارها و نشانهای بسیاری از فرهنگ گرانسنگ ما را نهفته دارد ، از سوی دیگر ، چین نو ، در بسیاری از چاش ها ، گرایش ها و هنجارهای اجتماعی ، فرهنگی با ایران امروز سنجیدنی است و در یافتن راه حل ها و راهکارهای بایسته برای پرسش های اکنون جامعه ما در رویارویی سنت با نوگرایی و یا جهانی شدن و بومی ماندن می تواند مطرح باشد.
-----------------------------
دیر مغان (حافظ شناسی)
نشر قطره - سال ۱۳۷۵
"دیر مغان" گزارش بیست غزل حافظ است ، از آغاز دیوان وی و بر پایه زیباشناسی و باورشناسی. دکتر کزازی در این اثر کوشیده است از نگاهی متفاوت ، غزل های خواجه شیراز را بنگرد و آنها را بر پایه زیباشناسی و باورشناسی که دیگر حافظ پژوهان کمتر بدان پرداخته اند ، بکاود و بررسد. نویسنده وعده کرده است که در آینده ، بقیه اشعار حافظ را به همین شیوه مورد کند و کاو قرار دهد.
-----------------------------
رخسار صبح (خاقانی شناسی)
چاپ اول : نشر مرکز - سال ۱۳۶۸چاپ سوم : نشر مرکز - سال ۱۳۷۴
"رخسار صبح" کتابی است حجیم و هفتصد صفحه ای در گزارش قصیده ای بلند و دلپسند از خاقانی. به تقریب ، نیمی از این کتاب ، شامل دیباچه مفصلی است در شرح زندگانی و شیوه شاعری این قصیده سرای بزرگ ایران. دکتر کزازی در این اثر کوشیده است بر پایه سروده ها و نوشته های خاقانی ، زندگی وی را بررسی کرده و روشنایی هایی بر بخش های تاریک و ناشناخته زندگی وی بیندازد. دکتر کزازی در این کتاب ، همانند کتاب های "سوزن عیسی" و "پارسا و ترسا" کوشیده است تا این چامه بلند خاقانی را بر بنیاد واژه شناسی ، زیباشناسی و ژرفاشناسی بررسی کند.
-----------------------------
روزهای کاتالونیا (گزارش سفر)
چاپ اول : نشر واژه آرا - سال ۱۳۷۹
چاپ دوم : نشر نویسنده - سال ۱۳۸۴
"روزهای کاتالونیا" روزنگارهای سفر اسپانیاست که از دوازدهم فروردین ماه ۱۳۷۶ تا پنجم تیرماه ۱۳۷۸ را در بر می گیرد.
-----------------------------
رؤیا ، حماسه ، اسطوره (شاهنامه شناسی)
چاپ اول : نشر مرکز - سال ۱۳۷۲چاپ سوم : نشر مرکز - سال ۱۳۸۵
"رؤیا ، حماسه ، اسطوره" آنچنانکه از عنوان آن برمی آید ، سه قلمرو پر رمز و راز و جاودانه رویا ، حماسه و اسطوره را در بر می گیرد. این اثر ، در حقیقت پایان نامه و تز دکتری نویسنده است.
-----------------------------
جلد اول - بیان (زیباشناسی سخن پارسی)
چاپ اول : نشر مرکز - سال۱۳۶۸چاپ هفتم : نشر مرکز - سال ۱۳۸۵
این کتاب نخستین جلد از دوره سه جلدی "زیباشناسی سخن پارسی" است که در موضوع دانش بیان نوشته شده است. دکتر کزازی این اثر را به شیوه کتاب های آموزشی برای دانشجویان دانشگاه ارایه کرده است.
-----------------------------
جلد دوم - معانی (زیباشناسی سخن پارسی)
چاپ اول : نشر مرکز - سال ۱۳۷۰چاپ ششم : نشر مرکز - سال ۱۳۸۵
"معانی" جلد دوم از مجموعه سه جلدی "زیباشناسی سخن پارسی" است که زبان شکرین و شیوای پارسی را بر پایه این دانش بررسی و کاویده است.
-----------------------------
جلد سوم - بدیع (زیباشناسی سخن پارسی)
چاپ اول : نشر مرکز - سال ۱۳۷۳چاپ پنجم : نشر مرکز - سال ۱۳۸۵
"بدیع" سومین جلد از مجموعه "زیباشناسی سخن پارسی" است. جلدهای اول و دوم این مجموعه عهده دار بررسی دو دانش دیگر زیباشناسی ادب پارسی ، یعنی "بیان" و "معانی" هستند.
-----------------------------
سراچه آوا و رنگ (خاقانی شناسی)
چاپ اول : انتشارات سمت - سال ۱۳۷۶
چاپ سوم : انتشارات سمت - سال ۱۳۸۵
"سراچه آوا و رنگ" کتابی است که دکتر کزازی آن را در "خاقانی شناسی" نوشته است. در این اثر ، دوازده قصیده ، یک ترکیب بند ، شانزده غزل ، نُه قطعه و هشت رباعی یا چارانه بررسی و کاویده شده است. در گزارش بیت ها ، زمینه ها و دانش های گونه گون چون: واژه شناسی ، ریشه شناسی ، زبان شناسی سنجی ، باورشناسی ، نمادشناسی و زیباشناسی به کار گرفته شده اند.
-----------------------------
گذری و نظری بر آثار و احوال (زیست نامه)
شهر کتاب - سال ۱۳۷۷
"گذری و نظری بر آثار و احوال" زیست نامه ای است کمابیش فشرده که از آغاز تا سال ۱۳۷۶ را از زندگانی پر بار دکتر کزازی در بر می گیرد.
-----------------------------
گزارش دشواریهای دیوان خاقانی (خاقانی شناسی)
چاپ اول : نشر مرکز - سال ۱۳۷۸چاپ دوم : نشر مرکز - سال ۱۳۸۵
دکتر کزازی در این اثر گرانسنگ که در هزار صفحه به چاپ رسیده است ، بیت های دشوار و هنری در سراسر دیوان خاقانی را بررسی و گزارش کرده است. وی پیش از این کار ، نخست دیوان خاقانی را در دو جلد ویراسته و به چاپ سپرده بود. در این چاپ ، مولف در کنار بی هایی که می بایست گزارده می شدند ، ستاره ای نهاده بود. در "گزارش دشواریهای دیوان خاقانی" این بیت های ستاره دار گزارده شده اند و گاه نیز نکته های نغز و بازنمودنی در بیت های بی ستاره نیز گزارش شده اند.
-----------------------------
مازهای راز (شاهنامه شناسی)
چاپ اول : نشر مرکز - سال ۱۳۷۰چاپ دوم : نشر مرکز - سال۱۳۸۰
"مازهای راز" جستارهایی است در شاهنامه فردوسی و در برگیرنده شش مقاله درباره شاهنامه است. نخستین جستار ، "نمادشناسی اسطوره در داستان ضحاک" است که به همایش جهانی بزرگداشت فردوسی که در دی ماه ۱۳۶۹ در تهران برگزار شد ، پیشکش شده است.
-----------------------------