ملاحظات سياسي
حكومت كشور عربستان پادشاهي است.در عربستان قانون اساسي مدون و رسمي وجود نداشته و قوانين و مقررات مدون سال1926وهمچنين مصوبات سال1953واصلاحات بعدي رويهم پايه هاي اصلي قانون اساسي کشور را تشكيل ميدهند.در اين کشورمجلس قانونگذاري وجود نداشته و هيئت وزيران انتصابي كه عمدتا ازميان شاهزادگان انتخاب مي شوند نوعي واحد قانونگذاري را تشكيل ميدهند.براين اساس،فعاليت احزاب درعربستان ممنوع است،با اين حال چندگروه ضد دولتي به فعاليت مخفيانه مبادرت مي نمايند.عربستان سعودي درسال 1932،از انگلستان مستقل شده و روزملي آن برابر بادوم نوامبر است.اين کشور طي سال 1945به عضويت سازمان ملل درآمده و علاوه بر آن در سازمانهاي اتحاديه عرب،كنفرانس اسلامي، اوپك، آاوپك، اكوا، فائو، يااآ، بانك جهاني، ايكائو، آيدا، ايفك، ايلو، ايمكو، ايمف، ايتو، يونسكو، يوپو، وهو، ومو،شوراي خليج وكشورهاي غير متعهد نيز عضويت دارد.درسال 1953 وقتي پادشاه عبدالعزيز (ابن سعود) درگذشت، پسرش سعود جاي او گرفت.
وي نيزدرسال 1964جاي خود را به برادرش «فيسال» داد.پس از ترورفيسال توسط برادر زاده اش درسال 1975،خليد برادر ناتني وي به پادشاهي رسيد. مرگ او در سال 1982 فهد، برادر ناتني خليد، را روي كار آورد.كشور عربستان ازقسمتهايي متشکل گرديده كه هرقسمت زير نظر يك «امير» اداره گرديده و اين «امرا» هستند كه پاسخگوي پادشاه کشور مي باشند. پادشاه رئيس رسمي كشوراست که مسئوليت خود رابه كمك شوراي وزيران به انجام مي رساند.تا پيش ازسال1992،کليه قوانين توسط پادشاه و شوراي وزيران تصويب ميگرديد و اين در حاليست که در مارس سال 1992،پادشاه طرحي تحت عنوان «شيوه رهبري» به عنوان نخستين قانون مكتوب عربستان ارائه داد.با وجود اين «قرآن»همچنان مهمترين مرجع اتخاذ تصميمات ملي محسوب ميگردد.
درسيستم جديد حکومتي کشور،مجلسي تحت عنوان«مجلس الشوراي» متشكل از60عضوتشکيل يافته است..هر«امير»نيز ازشوراي مشاوره 10نفره برخوردار است كه در اتخاذ تصميمات ياريش مي نمايند.در کشورعربستان بيش از1500پرسنل وجود داردكه کليه «اميرها» توسط اين اعضاء انتخاب مي گردند.انتقاد آشكار ازحكومت به هيچ عنوان پذيرفته نيست.درسال1938،مشخص گرديدكه منابع عظيم نفتي دركشور وجود دارد. توسعه اين امكانات پس از پايان جنگ جهاني دوم در سال 1945 آغاز شد.
سرمايه نفتي باعث پايداري و ثبات اقتصادي كشورطي سالهاي متمادي گرديد.دركنارآن شرايط سالهاي1979و1980(بروزانقلاب ايران)باعث ذخيره سرمايه زيادي براي اين کشورگرديد.سرمايه نفتي اين كشور بعلاه باعث توجه بين المللي به اين كشورگرديده است.دردهه 1970،پس از افزايش قابل توجه قيمت نفت، عربستان توانست كشورهاي غربي را براي مقابله بانفت غير عرب استوارتر كند. در سال 1990، پس از حمله عراق به كويت و تهديدعربستان سعودي،اين کشور به ميزباني هيئتي با عنوان هيئت آزادي كويت مبادرت نمود.درطول و پس از جنگ خليج فارس تقاضاي آزادي سياسي و اجتماعي مردم افزايش يافت كه در نتيجه آن درسال 1992تغييرات اندكي در سياست هاي كشور اعمال گرديد.
ساختار حكومتي
پيش از اسلام , عربها زندگي آشفته و بي ساماني داشتند. نه آئين واحدي داشتند و نه به قوانين اخلاقي پايبند بودند. كشتار و چپاول يكديگر در ميانشان رواج داشت و در فقر شديد اقتصادي و فرهنگي به سر مي بردند.حضرت محمد (ص) با آوردن قوانيني مقدس زندگي تازه اي را براي آنان بنيانگذاري كرد. اين كار به دست خلفاي بعدي تكامل يافت وزندگي مسالمت آميز جاي درگيريهاي قومي وقبيله اي را گرفت.
بنابراين عقيدة سنيان خلفاي راشدين سنت پيامبر (ص) را دقيقا رعايت كردند و با خدمات بي دريغ خود نهالي را كه پيامبر اكرم (ص) كاشته بود بارور ساختند. از معاويه به بعد شيوه خلافت دگرگون گشت و خلفاي بني اميه و بني عباس رياست و حكومت متجملانه و پرزرق و برق را جايگزين رهبري ساده و آميخته با معنويت خلفاي راشدين ساختند.رشيديها كه تا سال 1870 م در حجاز قدرت روزافزون داشتند. در برابر سپرده الهسا و نواحي سالحي آن به تركها توانسته بودند, روابطي دوستانه با ايشان داشته باشند. محمدبن رشيد توانست در سال 1891 بر رياض پايتخت سعوديا دست يابد- اما خاندان سعود توانستند فرزند ده سالة خود عبدالعزيز را برداشته و به كويت فرار كنند. عبدالعزيزهمچنان كه رشد مي يافت مسائل حجاز و به دست آوردن ميراث پدري را به ياري انگليسيها از نظر دور نمي داشت.سرانجام هنگامي كه عبدالعزيز به سن بيست سالگي رسيد توانست از يك فرصت مناسب استفاده كرده و با دويست همرزم فدائي وارد رياض شود و بر اقامتگاه رشيدي ها دست يابد. عبدالعزيز با تصرف جايگاه پيشين پدر در 1952 م موقعيتي تازه بدست آورد و بعدها توانست جنبش اخوان را نيز بنيان گذاري كند. اين گروه كه عمدتا از يك سازمان چريكي تشكيل مي شد. موفق شد با فتح ها در 1913 م همراه با ياران وهابي خويش راهي به سوي خليج فارس و هندوستان كه مستعمره انگليس بود, بازكند.در اين احوال جنگ جهاني اول به خاورميانه كشانده شده بود و عبدالعزيز دو رقيب عمده را در برابر مي ديد, در شمال ابن رشيد فعاليت داشت و در حجاز حسين بن علي حسين بن علي كه از خانوادة هاشمي بود, نقشه وحدت عرب را در سر مي پروراند. مليون عرب كه آن زمان در شهرهاي مهمي چون قاهره, بيروت, دمشق , بغداد وكويت پراكنده بودند, چشم اميد به حسين بن علي دوخته بودند و به او بعنوان جانشين حضرت محمد (ص) مي نگريستند انگليسي ها كه نخست در جنگ با عثماني ها به ياري عبدالعزيز بن سعود چشم داشتند موقعيت حسين بن علي را بهتر دانسته از هر جهت به تقويت او پرداخته بودند. رابطة دوستانة او با نيروهاي انگليسي تا آنجا تحكيم يافت كه دولت انگليس, استقلال مشروطه حكومت اين امير را در 1914 م تعهد و تضمن كرد. حسين بن علي در سال 1916 م بنام پادشاه حجاز بر نيروهاي عثماني در مدينه حمله برد از اين گذشته حسين خود را سلطان اعراب نيز ناميد ولي اين عنوان مورد پذيرش هيچ يك از دو دولت انگليس و فرانسه قرار نگرفت.تركان عثماني كه تاكنون از سوي عربستان و صحرانشينان آسوده خاطر بودند, حال با اقدامات حسين و فرزندش فيصل كه در كنار لاورنس با چريكهاي عرب بر قواي عثماني حمله مي برد, با مشكل تازه اي روبرو شدند.((عبدالعزيزبن سعود)) در سال 1921 م جنگهاي خود با اين رشيد را از سرگرفت و مركز حكومت وي هايل را به دست آورد و بدين ترتيب بر مركز و شرق عربستان تسلط يافت. در سال 1926 م ابن سعود در حجاز قدرت مطلقه را بدست آورد و دولت عربستان رسما در 1932 م تأسيس شد.سعودي ها در فوريه 1945 م رسما به آلمان اعلان جنگ دادند و آمريكائيان پس از پايان جنگ فرودگاه بسيار پيشرفته اي در ظهران عربستان ساختند و حق استفاده از آن پايگاه هوائي را براي خود حفظ كردند.پس از عبدالعزيز فرزندش سعود به سلطنت رسيد و ملك سعود خوانده شد از جمله اقدامات وي مي توان تأسيس دانشگاه رياض را نام برد. ملك سعود با هه حسن رابطه اي كه با غرب داشت در جريان جنگ سوئز نفت را بر روي انگلستان بست.ملك سعود در نوامبر 1964 م از سلطنت كناره گرفت و برادش فيصل جانشين او گرديد. در سال 1967 م كه جنگ اسرائيل و كشورهاي عربي آغازشد عربستان لوله هاي نفت خود را بر روي كشورهاي پشتيبان اسرائيل بست.در بهار 1975 م شاهزاده فيصل بن مساعد با شليك چند گلوله در سنية عمويش (ملك فيصل) او را در دم كشت.پس از ملك فيصل برادرش خالد به سلطنت رسيد و برادر ديگرش فهد بعنوان ولي عهد تعيين گرديد. پادشاه جديد دورة سلطنت خود را با اعلام يك عفو عمومي در مورد كليه زندانيان و تبعيد شدگان سياسي آغاز كرد.((خالدبن عبدالعزيز)) از سال 1975 م تا 1982 م سلطنت كرد و در اين سال درگذشت.
((فهد بن عبدالعزيز)) بعد از درگذشت برادرش خالد به سلطنت رسيد و پادشاه فعلي كشور است وي برادرش عبدالله بن عبدالعزيز را بعنوان معاون دوم هيئت وزيران و وزير دفاع منصوب ساخت.بنابراين عربستان سعودي تنها كشوري در جهان است كه دو اميرزاده بعنوان دو وليعهد براي يك كشور تعيين شده اند, زيرا در عربستان, معاون دوم هيئت وزيران در حكم وليعهد آينده و بالقوه بغيراز وليعهد فعلي مي باشد.
|