[GolBarg]

ستاره سهیل

نام Canopusبر خلاف نام اکثر ستارگان، بر گرفته از نام شخصی است، که شناختی از او نداریم. یک نظر این است که این نام از شهری باستانی درشمال مصر و شرق اسکندریه گرفته شده است و نظر دیگر این که این اسم در واقع، نام راننده Menelaus استMenelaus پادشاه اسپارت در زمان جنگ تروا بود. او برادر Agamemnon ، همسر هلن و عامل جنگ تروا بود.

طلوع سهيل

ستاره سهیل که با نام های آلفای حمالSuhel ,Suhail ,Alpha Carinae, HR2326, HD45348 نیز شناخته می شود، بعد از شباهنگ، دومین ستاره پر نور آسمان شب به حساب می آید. این ستاره تقریبا در 30 درجه ای جنوب ستاره مرزم یا همان ستاره آشکار کننده شباهنگ واقع شده و در 53 درجه ای جنوب استوای سماوی قرار دارد . از این رو در نواحی با عرض جغرافیایی 37 درجه شمالی به بالا دیده نمی شود. بنابراین از كشورهایی همچون کانادا، قسمت هایی از امریکا، شمال اروپا و در ایران (از عرض جغرافیایی شهر شیراز به بالا) رصد آن امكان پذیر نخواهد بود. ضرب المثل معروف ایرانی "ستاره سهیل شدی" هم به همین موضوع بر می گردد که این ستاره در ایران فقط از نواحی محدود و آن هم در مدت زمانی محدود، قابل رویت است.

Canopus، در حقیقت ستاره آلفای صورت فلکی باستانی Argo بوده است. Argo نام کشتی ای است که Jason، بر آن سوار شد تا پشم طلایی گوسفندان را بیاید. بعد از گذشت مدتی طولانی، Argo غول پیکر، به سه قسمت تقسیم شد که عبارتند از:Carina یا حمال (یا Keel که به تیر و تخته های قسمت انتهایی کشتی اطلاق می شود)، Puppis یا کشتیدم (یا Stern که همان قسمت عقب کشتی است) و افتاد و از آن به بعد با نام آلفای حمال شناخته می شود Vela یا شراع (یا Sails که به معنای بادبان کشتی است).

قدر ظاهری ستاره سهیل (72/0-) است که این میزان درخشندگی در حدود نصف همسایه سماوی پر نورش یعنی شباهنگ است. البته این دو ستاره، هیچ تقابل فیزیکی با هم ندارند و در حقیقت ستاره سهیل بسیار بزرگ تر و نیز در فاصله ای بسیار دورتر قرار دارد. این ستاره در دسته بندی ستارگان، در کلاس "F" که شامل ابر غول های به رنگ زرد و سفید و با دمای سطحی 7800 کلوین می باشد، قرار گرفته است. با توجه به قدر ظاهری و فاصله 313 سال نوری سهيل از ما، درخشندگی این ستاره در حدود 15000 برابر خورشید، محاسبه شده است. با توجه به آنکه قطر سهیل 65 برابر قطر خورشید است، در صورتی که جایگزین خورشید شود، تا سه چهارم مدار عطارد را اشغال خواهد كرد

ستاره سهیل تاج مغناطیسی دارد و بسیار پر حرارت است. تاج خورشید که در واقع باریکه ای از گاز با دمای حدود دو میلیون کلوین است، این مواد را در منظومه شمسی می پراکند. تاج خورشیدی فقط در زمان کسوف دیده می شود. تاج ستاره سهیل از تاج خورشید حدود ده بار داغ تر است و از خود پرتو ایکس و امواج رادیویی ساطع می کند که امکان بررسی اش را توسط محققین، مهیا می سازد. این ستاره ابر غول که مرحله هیدروژن سوزی در مرکز آن پایان یافته و مراحل مرگ خود را سپری می کند، دارای جرمی در حدود 8 تا 9 برابر خورشید است. دانشمندان احتمال می دهند که این ستاره یا در گذشته غول سرخی مانند ابط الجوزا بوده، و یا در آینده به این وضعیت در می آید.

ستاره سهیل آن قدر پرجرم نیست تا بتواند منفجر شود، از این رو در آینده به شکل کوتوله سفیدی همچون Sirius B در خواهد آمد. اکثر کوتوله های سفید، با توجه به دمای سوخت هسته شان، از کربن و اکسیژن تشکیل شده اند. سهیل آن قدر پر جرم است که بتواند در آینده به گونه نادری از کوتوله سفید که از نئون و اکسیژن تشکیل شده ، تبدیل شود.

بعضی اطلاعات اساسی در باره ستاره سهیل :

بعد: 06 23 57.1

میل: -52 41 45

قدر ظاهری: -0.72

قدر مطلق: -2.5

فاصله: 74 LY

نوع طیفی: F0II

موقعیت ستاره سهیل و صورت فلكی حمال نسبت به شباهنگ و كلب اكبر در عرض های جغرافیایی نزدیك به استوا.

ستارهٔ سُهـیل (آلفا شاه‌تخته، alpha Carinae) درخشان‌ترین ستارهٔ صورت فلکی شاه‌تخته است. سهیل پس از شباهنگ دومین ستاره پرنور آسمان شب است ولی در مدارهای شمالی قابل دیدن نیست.

سهیل نامی عربی به معنای «درخشان» است. نام‌های فارسی این ستاره پرک و اگست است. در کشورهای اسلامی از واژهٔ سهیل برای نام‌گذاری پسران استفاده می‌شود.

قدیمیان دربارهٔ آن می‌گفتند که ستاره‌ای است در جانب جنوب که اهل یمن نخست آن را می‌بینند و با برآمدن آن میوه‌ها می‌رسند. چنانچه سنائی در این باره می‌گوید:

دردیار تو نتابد آسمان هرگز سهیل
گر همی باید سهیلت، قصد کن سوی یمن