پس فرمود :سجده کنید بر ادم همه سجده کردند مگر ابلیس که خود بزرگ بینی او را فرا گرفت و بدبختی و شقاوت بر او چیره شد و به اینکه افرینش او از اتش است بر خود بالید و ادم افریده شده از گل خشک و خام را خوار شمرد.پس خداوند هم او را مهلت داد تا غضب و خشم او شامل حالش گردد .و امتحان و ازمایش او تمام شود و وعده ای که به او داده محقق شود و روزگار فرصت به سر اید:تو از جمله مهلت داده شده گانی تا روز معلوم.

سپس خداوند سبحان ادم را در سرایی ارام داد و در انجا روزگارش را با شادکامی قرین گردانید و سکونتش را با اسودگی و ایمنی همدم ساخت و او را از ابلیس و دشمنی های او بر حذر داشت .اما دشمن بر جایگاه او در دارالمقام و همنشینی او با نیکان حسد برد و او را بفریفت .ادم یقین خود را به شک فروخت و عزم و تصمیم خود را به سست رایی بباخت و شادی خود را به ترس و وحشت مبدل ساخت و فریب برایش پشیمانی ببار اورد .انگاه خدای سبحان در توبه را به روی ادم گشود و کلمه رحمت را بر زبان او نهاد و او را به بازگشت به بهشت وعده داد سپس اورا به این دنیا که برای ازمایش و محل زادن فرزندان است فرود اورد.

هر کس که با طمع خو گیرد پست شود و هر کس که از روزگار سخت و پریشان خود پرده بردارد به خواری تن در دهد و هر کس که زبانش بر او فرمانروایی کند بی مقدار گردد

همانا هر کس که عبرتهای روزگار بر او اشکار شود و کیفرهایی که پیش چشم اوست پند گیرد .پرهیزگاری او را از افتادن در شبهه ها باز دارد.بدانید که بلایا و ازمایشها در شکل و هیات ان روز که خدا پیمبر ص خود را بر انگیخت به شما روی اورده است .سوگند به خدایی که او را به راستی برانگیخت .چنان سخت درهم امیخته گردید و از غربال بگذرید و چون حبوبات دیگ زیرو رو گردید که پست ترین شما سرور شود و سرور شما پست ترینان .انان که در روزگار گذشته واپس مانده بودند پیش افتند و پیشگامانی که پیش افتاده بودند عقب مانند .به خدا سوگند کلمه ای از حق را نپوشاندم و هیچ سخنی به دروغ نگفتم که مرا به این حال بر این روز اگاهی داده بودند.

اگاه باشید که گناهان همچون اسبان بدرکابند که صاحبانشان را بر انها سوار می کنند و لگام های انها را بر می کنند .پس ان اسبان عنان گسیخته سواران خویش را به اتش می افکنند .اگاه باشید که پارسایی مرکب های رامی است که صاحبانش را بر خود می نشاند و زمام خود را به دست ایشان می سپارد و انان را وارد بهشت می کند.حقی است و باطلی و هر یک را مردمی و طرفدارانی است.

اگر خدا می خواست که ادم را از نوری بیافریند که روشنی اش دیدگان را برباید و زیبایی ان بر خردها غالب اید از بوی خوشی که نفس ها را فرا گیرد حتما چنین می کرد .اگر چنین می کرد گردن ها در برابر او خم می شد و ازمایش در باره او بر فرشتگان سبک می گردید.اما خدای سبحان بندگان را به پاره ای چیزها که اصل ان را نمی دانند .می ازماید می ازماید تا به وسیله ازمایش انان را از یکدیگر تمییز دهد و گردنکشی را از انان باز دارد و خود پسندی را از انان براند.

پس از کار خدا در باره ابلیس عبرت گیرید که به علت گردنکشی یک ساعت کردار درازمدت و کوشش فراوان او را تباه گردانید.حالی که شش هزلر سال که معلوم نیست از سالهای دنیا بود یا سالهای اخرت خدا را عبادت کرده بود.پس از ابلیس کیست که با نافرمانی چون گناه او از کیفر خدا به سلامت رهد ؟هرگز نخواهد شد که خدای سبحان بشری را با وجود انجام کاری به بهشت وارد کند که به سبب ان کار فرشته ای را از ان خارج فرمود .فرمان خدا در باره اهل اسمان و اهل زمین یکی است و میان خدا و هیچ یک از افریدگانش در مورد روا داشتن چیزی که ان را بر جهانیان حرام فرموده است.رخصتی نیست.

بسا کسا که به سبب احسان خدا به انان گرفتارند و بسا کسا که فریب پنهان ماندن گناهان خورده اند و بسا کسا که شیفته ستایش مردمان در باره خود هستند.و خدای سبحان هیچ کس را مانند کسانی که انان را مهلت دهد نمی ازماید.

اگر مردم در بزرگی قدرت و بسیاری نعمت او می اندیشیدند هر اینه به راه باز می گشتند و از عذاب اتش می ترسیدند اما دلها رنجور است و بینشها عیب ناک.ایا به افریده های حیوانی کوچک نمی نگرند که چگونه افرینش ان را محکم فرموده و پیوند ان را اتقان بخشیده و برای ان گوش و چشم پدید اورده و استخوان و پوست افریده است ؟به مور بنگرید که با ان جثه خرد و لطافت اندام که نه با نگاه سطحی دیده و نه با اندیشه ادراک می شود -چگونه زمین را می پیماید و روزی خود را می جوید و دانه را به لانه خود منتقل می کند و ان را در جایگاهش اماده می کند و در گرما برای سرمای خود و به هنگام توانایی برای روزگار ناتوانی اش گرد می اوردروزی او کفایت شده و مناسب حالش و به هنگام فرا می رسد.

خدای منان از او غافل نیست و پروردگار حساب رس او را از رزق و روزی محروم نمی کند هر چند در سنگ خشک و سخره سخت باشد.اگر در بالا و پایین اندام گوارشی این حیوان لایه های شکم او که در اندرونش است و چشم و گوشش که در سر اوست .از افرینش او به شگفتی در ایی و از چگونگی ان متحیر شوی.پس برتر است خدایی که ان را بر دست و پایش بر پای داشت و بر ستونهای بدنش بنیان نهاد .در سرشتن ان افریننده ای با او مشارکت نداشته و در افرینش ان هیچ صاحب قدرتی او را یاری نکرده است