توم هه ر له بیره

له شایی دا له وه ختی هه لپه رینا
له خوشی دا له کاتی پی که نینا
له کوری ماته م و گریان و شینا
ئه من ئه ی نیشتمان توم هه ر له بیره
به شه و تاکوو به سه رما زال ده بی خه و
به روژ تاکوو دوباره دیته وه شه و
زه مانیکی که ده چمه سه یری گولزار
له گه ل پولی ره فیقانی وه فادار
ته نانه ت وه ختی ده سبازی له گه ل یار
ئه من ئه ی نیشتمان توم هه ر له بیره
له کویستانی ده می راو و شکاری
له م زرایه که خوم هه لکرد له کاری
له جی ژوانی که ده کوشک مه مکی یاری
ئه من ئه ی نیشتمان توم هه ر له بیره
دکه م ته رخان له ری ی تودا ژیانم
له سه نگه ردا به ره ورووی دوژمنانم
به خاکی تو دمی ئاویلکه دانم
ئه من ئه ی نیشتمان توم هه ر له بیره



این گوشه ای از شعرهای دیوان هیمن است که تقدیم شما عزیزان باد

عاشقی بێ‌دڵ ده‌ناڵێ، مه‌یلی گریانی هه‌یه‌
بێ‌شکه‌ هه‌وره‌ تریشقه‌ تاوی بارانی هه‌یه‌

چاوی من ده‌م‌ده‌م ده‌رێژێ ئاوی ساف و خوێنی گه‌ش
دا بڵێن ده‌ریای عومانه‌ دوڕڕ و مه‌رجانی هه‌یه‌


په‌رچه‌می ڕوو داده‌پۆشێ، پێچی زوڵفی پێچه‌یه‌
دا به‌ ڕۆژیش پێی بڵێن شه‌معی شه‌بوستانی هه‌یه‌

ئاسمانی حوسنی مه‌حبووبه‌م له‌ ئه‌برۆ و زوڵف و ڕوو
دوو هیلال و دوو شه‌و و دوو ماهی تابانی هه‌یه‌

هه‌ر له‌بت، یا سینه‌شت هه‌ر دوو به‌ده‌رخه‌، دابڵێن:
له‌علی ڕوممانی هه‌یه‌، یا له‌عل و ڕوممانی هه‌یه‌

وه‌حشیه‌ لێمان له‌به‌ر ته‌عنه‌ی ڕه‌قیبی سه‌گ سیفه‌ت
ڕاسته‌ هه‌ر زیی‌ڕۆحێ بۆ وه‌سواسه‌ شه‌یتانی هه‌یه‌


دڵ موشه‌ببه‌ک بوو له‌ به‌ر ئێشانی نیشانی موژه‌ت
حه‌یفه‌ قوربان! ئاخر ئه‌م نیشانه‌یه‌ شانی هه‌یه‌

له‌حزه‌یێک و له‌محه‌یێک چاوم به‌ چاوی ناکه‌وێ
کێ ده‌ڵێ وه‌حشی غه‌زاله‌ مه‌یلی ئینسانی هه‌یه‌

تۆ ئه‌گه‌ر هه‌ستی، له‌ جێ ڕاوه‌ستی دێو و کافریش
دێن ده‌ڵێن: به‌ خودا قیامه‌ت ڕاسته‌ هه‌ستانی هه‌یه‌

فارس و کورد و عه‌ره‌ب هه‌ر سێم به‌ ده‌فته‌ر گرتووه‌
«نالی» ئه‌مڕۆ حاکمی سێ موڵکه‌ دیوانی هه‌یه‌!



(ترجمه فارسی)



عاشق بی‌دل می‌نالد میل به گریه دارد
بدون تردید آذرخش خبر از باران می‌دهد

چشم من دم به دم می‌ریزد آب صاف و خون سُرخ
تا که گویند دریای عمان است و دُر و مرجان دارد

زلفش رخسارش را می‌پوشاند، پیچ زلفش چون نقاب است
تا که گویند در روز نیز شمع محفلی دارد

آسمان حُسن محبوبم از ابرو و زلف و رخسار
دو هلال و دو شب و دو ماه تابان دارد


فقط لبت را، و یا سینه‌ات را نیز، نشان ده تا که گویند:
لعل اناری دارد، و یا لعل و انار دارد

از ترس طعنه زدن‌های رقیبان از دستمان وحشی‌ست
درست است که هر ذی‌الروحی برای وسوسه شیطانی دارد

دل مشبک گشت از نشانهای تیر مژگانت
حیف است قربان! آخر این دل شأنی دارد

لحظه‌ای و آنی چشمم بر چشمانش نمی‌افتد
آهوی وحشی از کجا معلوم که علاقه‌ای به دیدن بنی آدم داشته باشد
تو اگر برخیزی دیو و کافر نیز
خواهند گفت: به خدا قیامت راست است و رستاخیزی وجود خواهد داشت

فارس و کورد و عرب را در دفترم گرفته‌ام
«نالی» امروز حاکم سه مملکت است، دیوان دارد!

شعر قبلی از ماموسا نالی بود
این یکی هم گوشه ای دیگر از اشعار ایشان است

شه‌وی یه‌لدایه‌ یا ده‌یجووره‌ ئه‌مشه‌و
که‌ دیده‌م دوور له‌ تۆ بێ‌نووره‌ ئه‌مشه‌و؟!

دڵم وه‌ک حاکمی مه‌عزووله‌ قوربان!
خه‌ڵاتی وه‌سڵی تۆی مه‌نزووره‌ ئه‌مشه‌و


دڵیش مایل به‌ دیده‌ی تۆیه‌، بۆیه‌
له‌ من وه‌حشی و ڕه‌میده‌ و دووره‌ ئه‌مشه‌و


که‌ تۆی شای که‌چ‌کولاهی دیده‌ مه‌ستان،
چ باکم قه‌یسه‌ر و فه‌خفووره‌ ئه‌مشه‌و؟!



له‌ خه‌و هه‌ڵساوه‌ یا ئاڵۆزه‌ چاوت؟
هه‌میشه‌ وایه‌ یا مه‌خمووره‌ ئه‌مشه‌و؟


سوروشکم نه‌قشی چاوی تۆ ده‌کێشێ
که‌ جێم سه‌رداره‌که‌ی (مه‌نسوور)ه‌ ئه‌مشه‌و

موسوڵمانان ده‌پرسن حاڵی «نالی»
له‌ کونجی بێ‌که‌سی مه‌هجووره‌ ئه‌مشه‌و



(ترجمه فارسی)



شب یلداست یا شبی ظلمانی امشب
که چشمانم دور از تو بی‌نورند امشب؟!


دلم همچون حاکمی عزل گشته است، قربان!
خلعت وصال ترا آرزو دارد امشب


دل نیز مایل به دیدن روی توست، به همین خاطر
از من وحشی و رمیده و دور است امشب


که ترا شاه کج کلاه ِدیده مستان را داشته باشم
چه باکی از قیصر (لقب پادشاهان روم و روس) و فخفور (لقب پادشاهان چین) خواهم داشت؟!

از خواب پریده‌ای، یا که چشمانت را خشمگین نموده‌ای؟
همیشه اینچنین است یا خمارند امشب؟

اشکهایم نقش چشمانت را می‌کشند
تا سرانجامم را همچون «منصور حلاج» به بالای دار بکشند
مسلمانان از حال «نالی» می‌پرسید؟
در کنج بی‌کسی‌اش ترد گشته است امشب